Mavzu : Kasbiy psixologiya mutaxassislik fani haqida tushuncha

Tipologik yo’nalish vakillari kasbiy faoliyatni tipologiyalashtirishga
e‘tibor qaratadilar (E.SHpranger, D.Xolland). Xolland o’z tipologiyasida
shaxsning kompleks mo’ljal olishga yo’naltirilgan bir qator tiplarini ajratishga
erishdi: 1. Realistik orientatsiya; 2.Intellektual orientatsiya; 3) Ijtimoiy
orientatsiya; 4) Konvensional orientatsiya; 5) Tadbirkorlik orientatsiyasi .
Professiografiya. Insonga quyiladigan talablar nuqtai-nazaridan kasblar va
uning o’z ichiga olgan ixtisosliklarini umumlashtirib tavsiflanishi
professiografiya deyiladi.
Professiografiya natijasi professiogramma bo’lib, bir kasb doirasidagi
ixtisoslarning insonga, odamlar guruhiga quyishi mumkin bo’lgan talablar
asosida tuzilgan umumlashtirilgan tavsifnomalardir.
Professiogrammaning bir qismini psixologik professiogramma, qolgan bir
qismini – inson psixikasiga quyiladigan talablar, ya‘ni kasb qobiliyatlari ro’yxat
tashkil qiladi. Professiografiya kasblar klassifikatsiyasini ham o’z ichiga oladi,
bu turli mezonlari bilan ifodalanadi: texnologik, gigienik, psixologik va
boshqalar. Professiogrammalar quyidagi vazifalarni bajarishga qaratilgan xillarda
bo’lishi mumkin: kadrlar tayyorgarligini asoslashga, gigienik sharoitlarni Kasb tanlashga yo’llash va kasb maslahatlarini uyushtirish. Kasb tanlashga
yo’llash eng avvalo odam imkoniyatlari va u yashayotgan muhitning bir qancha
sharoitlarini o‘rganishdan boshlanadi. Bularni umumlashtirib mehnat
ekspertizasi deb aytiladi.
Mehnat ekspertizasi – bu odamning konkret kasb bo‘yicha mehnatga
yaroqliligini ma‘lum mutaxassislar tomonidan aniqlanishidir.