Mavuzu: Omonimlar omo va yun oputa

Yosh 
leksemasi ot so’z turkumiga oid omonim so’z bo’lib, mazkur 
o’rinlarda
 
“qattiq o’g’riq, qayg’u yoki kuchli sevinch
-shodlik va shu kabilar 
natijasida ko’z
 
bezlaridan ajralib chiqadigan tiniq suyuqlik”
 va 
“tug’ilgan 
yillaridan boshlab yashab o’tkazilgan yillar jami, umr uzoqligi”(O’.T.I.L I tom. 
264-
bet)ma’nolarini bildiradi. Ushbu o’rinlarda adib shakldosh so’zlarni 
qo’llash bilan ma’noda noziklikni ta’minl
agan va leksemalardagi shakl 
go’zalligiga ham e’tibor bergan.
 
Xizmatiga qarab xazinangni och, 
Yupunlar kiyinsin, to’yib olsin och. 
(Qutadg’u bilig. 63-bet) 
Dastlabki misaradagi och shakldosh-omonim so’zi fe’l so’z turkumiga tegishli 
bo’lib, “o’ralgan, qoplangan, panalangan yoki ko’milgan narsalarni bekitib, 
o’rab, qoplab turgan narsalardan, olish-qo’yish yo’lini og’zini bekitib turgan 
tiqin, qopqoq, qulf va shu kabilarni surib qo’ymoq yoki olib 
tashlamoq”(O’.T.I.L I tom553-bet) ma’nosini anglatsa keyingi 
misradagi och leksemasi esa “qornida, medasida ovqat qolmagan, ochiqib 
ovqat tusab qolgan, ochiqqan” (O’.T.I.L I tom. 551-bet)ma’nosini bildiradi. 
Bu shakldoshlar baytda mazmundorlikni oshiruvchi vosita bo’lib, adibning 
so’z qo’llash mahoratini namoyon etib kelmoqda. 
Bo’z yerning yuzini misday qizil qil, 
Yam-yashi o’t o’ssin ham qirmizi gul. 
(Qutadg’u bilig. 145-bet) 
va 
Uchi o’t, uchi suv, uchtasi havo,