Матншунослик фани адабий манбашунослик ва матншуносликнинг назарий муаммолари, хусусан, қадим қўлёзма меросимиз манбалари устида илмий фаолият олиб бориш малакасини шакллантириш, араб имлосига асосланган эски ўзбек ёзувини эркин ўқий олиш



Download 2,58 Mb.
Pdf ko'rish
bet99/115
Sana12.06.2022
Hajmi2,58 Mb.
#660050
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   115
Bog'liq
11111 . Matnshunoslik fan siratida

Hijriydan milodiyni topish usuli.
Buning uchun hijriy yilni 33ga bo‘lish kerak. Hosil bo‘lgan sonni hijriy yildan 
chiqarib, songra 621 ni qo‘shish lozim.
Buning formulasi quyidagicha: 
H - (H : 33) + 621 = M 
Masalan, 
1443 – (1443:33) + 621 = M 
1443 – 42,42 + 621 = M 
1400.58 + 621 = 2021,58 
Demak, 1443 yil 2021-2022 yillarga to`g`ri kelar ekan. 
Milodiyni hijriyga aylantirish usuli: 
(M - 621) : 33 + (M - 621) = H 
Masalan, 
(2021–621):33 + (2021-621) = H 
1400:33 + 1400 = H 
42,42 + 1400 = 1442,42 
Demak, 2021 = 1442-1443 yillar ekan. 
Yilni aniq belgilashda hijriy yil oylarini bilish juda muhim.
Hijriy yil oylari tartibi. 
Hijriy yil hisobiga ko‘ra bir oy taxminan 29,5 
sutkaga teng. Lekin qulay bo‘lishi uchun bir oy 30 kun deb, ikkinchi oy 29 kun deb 
qabul qilingan.Shu tartibda islomda 6 oy 30 kundan, keyingi oy 29 kundan qilib 
taqsimlangan. Bu quyidagilardir: 
Muharram 
Safar 
Rabi ul-avval 


Rabi us-soni 
Jumod ul-avval 
Jumod ul-oxir 
Rajab 
Sha’bon 
Ramazon 
Shavvol 
Zulqa’da 
Zulhijja 
Sharq badiiyatida harflarga chuqur ma’no bag‘ishlash, ular vositasida badiiy 
tasvirni kuchaytirish poetik san’atlardan hisoblanadi. She’riyatda arab alifbosining 
har bir harfi shaklidan inson qiyofasi, xulq-atvorini tasvirlash shoir mahoratidan 
darak berib, she’r badiiyatining bezagi deb qaralgan. Chunonchi, alif – to‘g‘rilik 
belgisi, yosh qomat va dol, aksincha, qarilik, bukilgan qadni ifodalaydi. SHoirlar 
yangi-yangi badiiy tasvir vositalari va xilma-xil shakllarni yaratish, ulardan o‘rinli 
foydalanishda bir-birlari bilan musobaqalashganlar. Sharq mumtoz adabiyotida 
juda keng tarqalgan tasvir vositalari bo‘lmish iyhom, tarse’,tajohuli orifona, 
mubolag‘a, lozimi malzum, tardi aks kabi o‘nlab badiiy san’at bilan bir qatorda 
harf shakllaridan unumli foydalanganlar. Iloji boricha she’r jozibadorligini 
kuchaytirishga, tasavvur va tafakkur uyg‘unligini ta’minlashga harakat qilganlar. 
Harflar vositasida tasavvur uyg‘otishning bir necha usullari bor. Ular tashbeh
muvashshah, chiston, muammo, hurufi dalolat va ta’rix deb ataladi. Hatto 
hurufiylar degan diniy sekta ham bo‘lib, harflarning ilohiyligiga dalillar keltirish 
orqali ularni muqaddaslashtirishga urinish holatlari tarixdan ma’lum. Alisher 
Navoiyning “Farhod va Shirin” dostonida Farhodga ism qo‘yish bobida shunday 
keltiriladi: 
Anga farzona Farhod ism qo‘ydi 
Hurufi ma’xazin besh qism qo‘ydi. 
Firoqu rashku hajr ila ohu dard. 
Borin ustodi ishq etgach murakkab, 
Tarakkabdin bu ism o‘ldi murattab. 
Malolat mahdida zor etti oni, 
Bu qayd ichra giriftor etti oni. 
Alisher Navoiy Farhod ismining harflaridan uning qismati chizgilarini 
belgilaydi. Harflarga mazmun bag‘ishlash sharq poetikasida hurufi dalolat deb 
ataladi. 

Download 2,58 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   95   96   97   98   99   100   101   102   ...   115




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish