“MatLab” amaliy dasturi va uning imkoniyatlari. “MatLab” dasturini umumiy kurinishi. Dastur uskunalari bilan ishlash

3.2.
 
Matlab dasturida matrissalar 
Bu bulimda gap MATLABda ishlash jarayonida ishchi fazodan (xotiradan) 
matritsalarni (yoki uzgaruvchilarni) olib tashlash xakida ketadi (diskdagi fayllarda 
saklangan matritsa va uzgaruvchilarni olib tashlash dasturlashtirish nuktan 
nazaridan kizik emas, chunki bu ish operatsion tizim vasitalari yerdamida bajarishi 
mumkin). 
Matritsani ishchi fazodan olib tashlash uchun clear buyrugi ishlatiladi va bu 
buyrukning farmati 
clear x q
urinishga egadir. Bu buyruk ishchi fazodan (xotaradan) buyruk 
parametri sifatida kursatilgan x matritsani olib tashlaydi. 
Izox: clear buyrugining parametri sifatida bir-biridan bushlik belgisi bilan 
ajrvtilgan bir nega matritsani kursatish mumkin.Parametrsiz
sear
buyrugi tezkor 
xotiradan BARCHA matritsalarni uchiradi, shuning uchun bu buyrukdan juda 
extiyot bulib foydalanish kerak. 
Ma’lumotlar turlari MATLABda kuyidagi ma’lumotlar tiplari ishlatiladi: 
1).sonli tip 
2).satrli va 
simvolli 
3).obyektlar 
Zaruriyat bo’lgan da foydalanuvchi ma’lumotlarning uzining turlarni 
xam aniklashi mumkin. 
Ma’lumotlarning sonli turi MATLABda ikki turdagi sonlarni ishlatish 
mumkin-xakikiy sonlar va kompleks sonlar. Kompleks sonlar a+ib shakpda 
tasvirlanadi, bu yerda a va b xakikiy sonlar bulib, kompleks sonning mos ravishda 
xakikiy va mavxum kismi deypladi, " i " simvoli (belgisi) esa mavxum 1ni 
belgilaydi." i " belgisi urnida " I ", " j " va " J " belgilarani xam ishlatish mumkin. 
Ixtiyoriy turdagi sonlar matritsalar, vektorlar va skalyar mikdorlar 
(kattaliklar) tarkibiga kirishi mumkin. Kompleks sonni belgilash uchun uni 
kursatilgan shaklda yozish kerak (shunga e’tibor berinki, kompleks alomati 
bo’lgan " i ", " I ", " j " yoki " J " belgisi kompleks sonning mavxum kismi 
belgilovchi b xakikiy sondan chapda yoki ungda bushlik belgisisiz yozilishi kerak: 
ib yoki bi kurinishda, lekin ib yoki bi kurinishda emas. Aks xolda MATLAB xato 
mavjudligi xakida xabar chikaradi). 
Xotirada barcha sonlar ikkili anaklikda saklanadi. Sonlar anaklanishi 
mumkin bo’lgan interval chegaralari, xamda mashina anakligi realmin, realmax va 
eps tizimli uzgaruvchilar orkali beriladi. 

---

23 
Satrlar va belgilar (simvollar) MATLABda satrlar deyilganda apostroflar 
yoki kushtirnoklar bilan chegaralangan belgilar ketma-ketliklari tushinladi. 
Masalan, 
a=‘gwerty’ 
b=‘MATLA
B’ 
ifodalar sartlarga misol bula oladi. 
Bir necha satrlarnibirlashtirish uchun kvadratli " []’ " kavslar belgilaridan 
foydalanish mumkin (bu belgilar matritsalarni anaklash uchun xam ishlatiladi). 
Masalan, 
str1=[‘This ‘,’is 
‘,’string’] ifodasi 
str1=‘This is 
string’ satrini 
beradi. 
Satrlarni yaratish va kayta ishlash uchun MATLABda mavjud bo’lgan ba’zi-
bir funksiyalar: 
blanrs (n) -n ta bushlik belgisidan iborat (ya’ni bugi) 
satrni kaytaradi; 
int2str (n) -butun sonni satrga aylantiradi; 
num2str (n) -xakikiy sonni satrga aylantiradi; 
deblanr (s)-kursatilgan S satrda keraksiz bushliklarni 
olib tashlaydi; 
index (s,t)-kursatilgan S satrda t satr osti birinchi marta paydo buladigan 
pozitsiyani kaytarib beradi(izox:bu funksiyani satrlar massivlarga ko’llab 
bulmaydi).Agar index (s,t) funksiyaning argumenti sifatida berilgan t satr osti 
mavjud bulmasa, u 
xolda 0 soni kaytariladi. 
rindex (s,t)-kursatilgan S satrda t satr osti oxirgi marta paydo bo’ladigan 
pozitsiya kaytariladi (izox: bu funksiyani satrlar massivlari uchun kullab 
bulmaydi). Agar berilgan t satr osti mavjud bupmasa, u xolda 0 soni qaytariladi; 
strcmp (s1,s2)-agar kursatilgan ikkita s1 va s2 satrlari bir xilbulsa, 1 rakami 
kaytariladi. Aks xolda 0 rakami qaytariladi. 
strcmp (s,x,y)- X satr ostining S satrdagi brcha kurishlarini u satriga 
almashtiradi. 
Satirlar kurinishida yozilgan sonlarni bir sanok tuzmidan ikinchi sanok 
tizimiga utkazuvchi funksiyalar xakida aloxida gapirshi lozimdir. Bunday 

---

24 
funksiyalarga kuyidagilar kiradi: 
bin2dec (s)-satr kurini-shida tasvirlangan ikili songa mos 
keluvchi unli sonni kaytaradi; 
dec2bin (n)-berilgan manfiy bulmagan nli songa mos 
keluvchi ikkili sonni kaytarib beradi, satr kurinishida; 
dec2hex (n)-berilgan manfiy bulmagan unli songa mos 
keluvchi un oltilik sonni kaytarib beradi, satr 
kurinishida; 
hex2dec (s)-satr kurinishida tasvirlangan un oltilik 
songa mos keluvchi unli sonni kaytarib beradi; 
str2num (s)-S satrni songa aylantiradi (kanday kilib??).