Materialshunoslik

sferoidlash uchun yumshatish deyiladi. Sferoidlash

uchun yumshatish natijasida donador perlit tuzilishi hosil qi-

linadi. Sferoidlash paytida sekin sovitish kerak, shunda austenit

ferrit-karbid aralashmasiga parchalanadi va hosil bo‘lgan

karbidlar bir-biriga yopishib yiriklashadi (koagulatsiya).

Izotermik yumshatish

Amalda vaqtni tejash maqsadida ko‘pincha izotermik

yumshatishdan foydalaniladi.  Bu holda po‘lat qizdiriladi, so‘ngra

evtektoidda A

s1 dan 50—100 °C past haroratga qadar tez

sovitiladi (ko‘pincha boshqa pechga o‘tkaziladi). Po‘lat shu

38

haroratda austenit to‘la parchalangunga qadar tutib turiladi,

shundan keyin havoda sovitiladi.

Hozirgi vaqtda legirlangan po‘latlarni izotermik yumshatish

ko‘p qo‘llaniladi, chunki bunda jarayon davomiyligi qisqaradi.

Sof holda yumshatish himoya atmosferasini tatbiq etgan

holda yoki qisman vakuum pechlarda to‘la yoki chala yumsha-

tish tartibida amalga oshiriladi. Sof holda yumshatish jarayonini

ishlatilgan karburizator, cho‘yan qirindisi va shu kabilar solin-

gan qutilarda o‘tkazish mumkin.

Sof holda yumshatish sovuqlayin yoyiladigan tasma, sim va

hokazolar olish uchun, shuningdek, metall sirtini oksidlanish

va uglerodsizlanishdan saqlash maqsadida galvanik usulda qop-

lanadigan detallar olish uchun qo‘llaniladi.

3.4. Me’yorlashEvtektoiddan oldingi po‘latni A

s3dan yuqori haroratgacha,

evtektoiddan keyingi po‘latni esa A

stdan 50—60 °C ga yuqori

haroratgacha qizdirib, so‘ngra havoda sovitish