Materialshunoslik

me’yorlash deb

ataladi. Me’yorlashda po‘lat qayta kristallanib, quyish yoki

bolg‘alashda hosil bo‘lgan yirik donli tuzilish yo‘qoladi.

Havoda sovitish natijasida austenit past haroratlarda ferrit-

sementit aralashmasiga parchalanadi, demak, aralashmaning

mayda zarralarga bo‘linishi (dispersligi) ortadi.

Me’yorlashdan maqsad po‘latning tarkibiga ko‘ra turlicha

bo‘ladi. Kam uglerodli po‘latlar yumshatish o‘rnida me’yor-

lanadi. Natijada ularning qattiqligi qisman ortadi, lekin kesish-

da sirtining sifati yaxshilanadi.

O‘rtacha uglerodli po‘latlar uchun me’yorlash toblash va

yuqori haroratda bo‘shatish (yaxshilash) o‘rnida qo‘llaniladi.

Bunda ularning mexanik xossalari pasayadi, lekin buyumlar-

ning  deformatsiyalanishi toblashdagiga nisbatan kamayadi.

Ko‘p uglerodli (evtektoiddan keyingi) po‘latlar qattiqligini

yo‘qotish maqsadida me’yorlanadi.

Me’yorlash va keyin yuqori haroratda (600—650 °C) bo‘-

shatish ko‘pincha legirlangan po‘latlarning tuzilishini to‘g‘ri-

lash uchun yumshatish o‘rnida qo‘llaniladi.

39