Матбабаев М. М. “Электр техникаси, электр механикаси ва электр технолгиялари” кафедраси

R  -dU_лdI_л, (9.8)
бунда U_л ва I_л-лампадаги кучланиш, В ва ток кучи, А.
Лампалар ва улар учун балласт қаршиликлар ишлаб чиқишда турғунликни тармоқ кучланишини ишлатиш коэффициенти бўйича баҳоданади:
K_тур.  U_лU_тар.. (9.9)
Коэффициент К_тур. қанча кичик бўлса, лампани ишини турғунлиги шунча юқори, амалда К_тур.0,45…0,75.
Разрядланувчи лампаларни ўзгарувчан токда ишлаши. Бу холда ҳам разряд ўзгармас токдаги каби стабиллаштирилади, аммо лампани ҳар ярим даврда қайтадан ёндирилиши билан боғлиқ хусусиятлар пайдо бўлади.
Лампа 50 Гц частотада энг катта нурланиш оқимини индуктив балласт қаршиликда беради, энг кичикни – сиғимлида. Нурланиш оқимини вақт бўйича тақсимланиши ҳам индуктив балласт қаршиликда энг яхши, актив ва, айниқса, сиғимли балласт қаршиликларда қоронғу танаффуслар пайдо бўлади – лампа нурланмайдиган вақтлар даври. Уларни мавжудлиги нурланиш пульсланишини коэффициентини кўпайтиради ва ҳаракатланувчи жисмларга сезгирликни бузилиши билан белгиланган стробоскопик эффектни пайдо бўлишига ёрдам беради. Нурланиш пульсланишини коэффициенти, %:
К_н.п.  100%, (9.10)
бу ерда: Ф_max, Ф_min-ўзгарувчан ток частотаси белгилайдиган даврдаги нурланиш оқимини максимал ва минимал қийматлари; Ф_урта-ўша даврдаги нурланиш оқимини ўрта қиймати.
Лампани ишидаги фарқлар асосан ёй разрядни тармоқ кучланишини ўзгаришларини ҳар ярим даврида ёндиришни бир хил бўлмаган шартлари билан тушунтирилади. Индуктив балласт қаршиликда (лампа токи ва тармоқ кучланиши орасидаги фаза силжиши ҳисобига) токни нолдан ўтаятган вақтида лампага тармоқ кучланишига тенг кучланиш келган бўлади. Лампа ўчмасдан амалда бир онда қайта ёнади.
Актив ва сиғимий балласт қаршиликларида лампадаги кучланишни оний қийматлари осциллограммаларини характери бошқа. Вақтни баъзи онларида лампадаги кучланиш ёйни ёниш кучланишидан кичик бўлиб қолади, разряд тўхтайди ва токли танаффуслар _н]_к пайдо бўлади. Натижада разрядланувчи лампани нур техник кўрсаткичлари ёмонлашади.
Индуктив балласт қаршиликда токни эгри чизиғини шакли синусоидага яқин; актив ва, айниқса, сиғимий балластда токни эгри чизиғини шакли бузилади ва синусоидадан анча фарқ қилади. Токни эгри чизиғи шаклини бузилиш даражасини амплитуда коэффициенти билан баҳолаш мумкин: