Масъул муҳаррир

10
ТУРЛИ ТОЛАЛАРДАН ТАЙЁРЛАНГАН ГАЗЛАМАЛАРНИ КЎРИБ ЧИҚИШ 
ЙЎЛЛАРИ
Рузматова Сохибахон Одилжановна
Наманган шахар 1 сонли ИДУМ ўқитувчиси
Телефон [phone]
Аннотация: Ушбу ишда турли толалардан тайёрланган газламаларни кўриб чиқиш 
йўллари баён этилган. Шунингдек, турли газламаларда иплар ўралишини кўриб чиқиш ва 
газламаларда танда ва арқоқ иплари хусусиятларини ўрганиш кўрсатилган. 
Калит сўзлар: Технология, тола, газлама, сунъий ва синтетик толалар, танда ва арқоқ 
иплар,
Технология дарсларида ўқувчиларига тола турига кўра газламаларнинг бўлинишини 
эслатиш мақсадида ўтказилган қисқа суҳбатдан кейин ўқитувчи ўқувчиларга сунъий ва 
синтетик толалардан қилинган бир неча газлама намуналарини танлашни таклиф қилади. 
Бунда ўқувчилар сунъий толалар (вискоза) целлюлозадан, асосан ёғоч целлюлозасидан, 
синтетик толалар эса (капрон, лавсан, нитрон ва бошқалар) сунъий смолалар эритмалари-
дан олинишини билиб оладилар. Ўқувчилар сунъий ва синтетик толалардан газлама наму-
наларини тўплаб, улар билан ўз газлама ва иплар тўпламларини тўлдирадилар. Улар турли 
толалардан – ўсимлик, ҳайвонлардан олинган, сунъий ва синтетик толалардан тайёрланган 
газламаларни кўриб чиқиб, газламаларнинг ташқи кўриниши, уларнинг қалинлиги, юза 
силлиқлиги, намланишдаги ҳолатини қайд этадилар. Ўқувчиларга газламаларда ипларнинг 
оддий ўралишни ўрганиш давом этади: полотно ўралишга саржа, кейин эса сатин (атлас) 
ўралишлар қўшилади. Ўқувчилар бу ўралишлардаги танда ва арқоқ иплари жойлашуви 
схемасини яхшироқ ўзлаштириб олиши учун кўргазма материали сифатида рангли қоғоз 
ёҳллардан гиламчалардан фойдаланиш яхши.
Саржа ва сатин ўралишларни бажариш усулларини кўрсатиш учун кичик тўқувчилик 
ромчаси – танда иплари параллел тортилган ёғоч рамчадан фойдаланиш мумкин. Моки 
ролини катта игна бажаради. Танда ва арқоқ иплари, қалин ва контраст рангда танланади.
Кузатишлар ва лаборатория ишини фронтал ўтказилишини таҳминлаш учун ўқувчиларни 
айтиб ўтилган барча уч ўралишли газлама парчалари билан таҳминлаш фойдали. Иш 
мақсади – танда ва арқоқ ипларининг ўралиш усулини аниқлашдан иборат.