Masshtabga doir masalalar

Geografik kenglik (meridian yoyi) ka doir masalalar

1. 
   masala.Samolyot sharqiy yarimsharning 70’ meridiani bo`ylab 22’ shk dan 30’ shk kacha uchib bordi.Agar uning tezligi.400 km soat ,u qancha vaqt oralig`ida bu masofani bosib o`tgan
   

ESLATMA .Masofani topishda bir xil uzoqliklar ayriladi,har xil uzoqliklar qo`shiladi.(shqu+g`u, g`u-g`u) .1’ meridian yoyining uzunligi 111 km

Yechish: 1. 30’-22’=8’

2. 8’x111=888 km 3. 888:400=2.2 soat J:2.2 soat
7.Agar ekvatorda turgan 2 ta kema 1 vaqtda 1-shimolga , 2-janubga yo`lga chiqsa ulardan qaysi biri 1-bo`lib qutbga yetib boradi.
8.Birinchi sayyoh 60 ‘ g`u bo`yicha 35’ jk dan 46’ jk gacha yurdi. 2-yo`lovchi.30’ shqu bo`yicha 23’ shk dan 37 ‘shk gacha yurdi.qaysi sayyoh ko`proq yo`l yurgan.
9.Ekvatordan shimol va janub ga 2ta kema yo`ga chiqdi.ma`lum vaqt o`tgach ular orasidagi masofa 3774 km ga teng bo`ldi.Ular 20’ g`u bo`ylab suzishgan bo`lsa kemalar to`xtagan joylarning kordinatasini aniqlang.
Geografik uzoqlikka (parallel yoyi) doir masalalar

1. 
   Samolyot 40’ jk bo`ylab bosh meridiandan 130’ shqu gacha parvoz qildi.U hammasi bo`lib qancha masofani bosib o`tgan.
   

ESLATMA.Parallel yoylarining uzunligi meridianlardan farqli ravishda ekvatordan qutblargacha qisqarib bor adi

Quyidagi jadvalda 1’ yoyning uzunligi km hisobida keltirilgan

Parallel	0’	10’	20’	30’	40’	50’	60’	70’	80’	90’
Uzunligi	111	110	104	97	85	72	56	38	19	0

Masofani topishda 1 xil uzoqliklar ayriladi har xil uzoqlik lar qo`shilailadi.

20’ parallel yoyining uzunligi 85 km.

Yechish:. 1. 0’+130=130’ 2. 130x85=11055 km

Javob 11055 km

10.Yerning meridian va ekvator aylanasini uzunligini hisoblab toping.

11.Toshkentdan 2 ta samolyot 1 vaqtda yo`lga chiqib 1- samolyot 140 ‘ shqu ga , 2- samolyot 5’ shqu ga cha uchib bordi.Ular orasidagi masofa qancha .Qaysi samolyot ko`proq masofani bosib o`tgan.
12.Kema 20’ shk bo`ylab 135’ shqu dan 180’ gacha borib so`ng meridional yo`nalishda 10’ jk gacha suzib bordi.Kema 155’ Shqu gacha necha km suzishi kerak.Kema qaysi azimutlar bo`yicha harakatlangan.kma hammasi bo`lib qancha yo`l yurgan.
13.Samolyot boshqaruvchisiga 50’ shk bo`ylab 160’ shqu dan 185’ shqu gacha uchish buyurildi.U topshiriqni bajara oladimi? Nima uchun?
14.Kema kapitaniga ekvator bo`ylab 140’ shqu dan 175’ shqu gacha suzib
Janubga 1110 km suzish aytildi.So`ng sharqqa 20’ gacha masofaga suzib borish buyurildi.Kema boradigan joyning koordinatasini aniqlang.
15.2 ta samolyot 30’ shk 100’ shqu dan havoga ko`tarildi.1-samolyot 145’ shqu ga 2-samolyot 10’ g`u ga uchib bordi.
So`ng ularga ekvatorga qarab uchish aytildi.Manzilga yetganda ularning har biri qanchadan yo`l yurgan bo`ladi. Samolyot uchgan yo`llarnimg azimutini aniqlang.