Mashinasozlik texnologiyasi va avtomatlashtirish

Variant 4.
Topshiriq:

1. 
   Quyida keltirilgan kinematik sxema uchun har qaysi bosqich vallarining aylanishlar sonini aniqlang:
   

Elektrodvigatel vali aylanishlar soni n_dv=1600 ayl/min;
Ishchi organnning vali aylanishlar soni n_i.o.=30 ayl/min.

2. 
   Elektrodvigatel, tasmali uzatma, bir bosqichli chervyakli reduktor va zanjirli uzatmadan tarkib topgan mexanizmning kinematik sxemasini ishlab chiqing.
   

Variant 5.
Topshiriq:

1. 
   Quyida keltirilgan kinematik sxema uchun har qaysi bosqich vallarining aylanishlar sonini aniqlang:
   

Elektrodvigatel vali aylanishlar soni n_dv=1600 ayl/min;
Ishchi organnning vali aylanishlar soni n_i.o.=30 ayl/min.

2. 
   Elektrodvigatel, bir bosqichli chervyakli reduktor, zanjirli va tasmali uzatmadan tarkib topgan mexanizmning kinematik sxemasini ishlab chiqing.
   

Takrorlash uchun savollar:

1. 
   Kinematik sxema qaysi maqsadda quriladi?
   
2. 
   Kinematik sxemada qanaqa parametrlar ko`rsatiladi?
   
3. 
   Uzatishlar soni qanday hisoblanadi?
   

Umumiy uzatishlar sonini aniqlashda qaysi tavsiyalarga e`tibor berish kerak?

Amaliy mashg’ulot №10

Mexatronikada uzatish moslamalari hisoblash

Mashg’ulot maqsadi: Talabalarda tishli uzatish moslamalari uchun kerakli parametrlarni aniqlash amaliy ko`nimalarni shakllantirish.


Nazariy ma`lumotlar


Detal - mashinaning ayrim bo`laklarga ajralmaydigan qismi bo`lib, oddiy (bolt, gayka, val, shkiv, shponka) va murakkab (korpuslar va boshqa) detallarga bo`lish mumkin.
Uzel - yig’ma birikmadan tashkil topgan detallar yig’indisi bo`lib, biror funktsional ishni bajarish xususiyatiga ega. Uzellar oddiy, masalan, dumalash podshipniklari, muftalar va murakkab, masalan, reduktorlarga bo`linadi.
Murakkab uzellar ichida oddiy qismlar joylashgan bo`lishi mumkin, bularni uzel bo`laklari deyiladi, ya`ni:

• 
  mexanik uzatmalar;
  
• 
  podshipniklar;
  
• 
  vallar, o`klar;
  
• 
  muftalar;
  
• 
  mashina detallarining qo`zg’aluvchan va qo`zg’almas birikmalari: rez’bali, parchin mixli, payvandli.
  

Mexanik uzatmalar:
Asosiy vazifalari:
tezlikni o`zgartirish,
harakat yo`nalishini o`zgartirish,
harakat turini o`zgartirish (aylanmani ilgarilanmaga va teskarisi, uzluksizni uzlukliga),
bitta dvigatel bilan bir nechta mexanizmlarni harakatga keltirish.
Uzatmalarni ilashish turiga qarab 2 ta guruhga bo`lish mumkin:
egiluvchan uzatish moslamalari – tasmali, trosli, zanjirli uzatmalar;
bevosita kontaktli uzatish moslamalari – tishli, chervyakli, reykali, friktsion.
Tishli uzatmalarning kinematik va geometrik parametrlari. [ГОСТ 16530-83, ГОСТ 16531-83] bo`yicha tishli uzatmalar parametrlarini belgilari 12.1-rasmda keltirilgan.
Tishli uzatmaning uzatishlar nisbati i (u) deb yetaklovchi tishli g’altak burchak tezligining yetaklanuvchi g’altakning burchak tezligiga nisbatiga aytiladi [ГОСТ 16530-83].
(12.1)
yoki i=z₂/z₁ (12.2)