«mashinasozlik texnologiyaSI» kafedrasi «mashinasozlikda innovatsion texnologiyalar» fanidan tajriba ishlarini bajarish bo’yicha uslubiy ko’rsatma

4. Ishni bajarish tartibi

1. 
   Ishlov beriladigan zagotovkani uch kulachokli patronga kichik diametrli tarafi bilan kulachokning torets sirtiga zichlab turib o’rnatiladi.
   
2. 
   Keskich ushlagichga moslama yordamida soat tipidagi indikator o’rnatiladi va supportni harakatlantirib indikatorning o’lchash sterjeni zagotovkaning torets sirtiga 1-2 mm taranglik bilan keltiriladi (1-rasmga qarang). Support mahkamlandi va nolьga keltirildi.
   

3. Zagotovkani 50 marta mahkamlanadi, har bir mahkamlanganda o’q bo’yicha xatolikning qiymati indikator bo’yicha yozib olinadi (1-jadvalga qarang).
4. Indikator moslama yordamida keskich ushlagichga boshqa xolatda o’rnatiladi va supportni harakatlantirib indikatorning o’lchash sterjenini zagotovkaning yon sirtiga 1-2 mm taranglik bilan keltiradi (2-rasmga qarang). Support mahkamlanadi va indikatorning milini nolьga keltiriladi.
5. Zagotovkani 50 marta mahkamlanadi, radial xatolikning qiymati indikator bo’yicha yozib olinadi (1-jadvala qarang).
6. Mahkamlashning radial va o’q bo’yicha xatoliklari o’lchangan natijalari hisoblansin (2-jadvalga qarang).

7. 
   O’lchov natijalari asosida uch kulachokli patronga mahkamlashda zagotovkani o’q bo’yicha va radial siljishning grafigi qurilsin.
   
8. 
   Ilovada keltirilgan shaklda hisobot yozilsin.
   

O’zini mustaqil tekshirish uchun savollar

1. 
   Uch kulachokli patronga zagotovkani mahkamlashdagi xatoliklarni nimalar keltirib chiqaradi?
   
2. 
   Mahkamlash xatoligi xatoliklarining qanday ko’rinishga kiradi - sistematikmi yoki tasodifiy?
   
3. 
   Zagotovkaning siljish grafigini qurish usuli nimadan iborat bo’ladi? Bu grafik nimani ifoda etadi?
   

Ilova
Laboratoriya ishi bo’yicha hisobot

Uch kulachokli patronga zagotovkani mahkamlashdagi xatolikni taxlil qilish.

1-rasm. Uch kulachokli patronga zagotovkani mahkamlashdagi o’q bo’yicha xatolikni o’lchash sxemasi.

2-rasm. Uch kulachokli patronga zagotovkani mahkamlashdagi radial xatolikni o’lchash sxemasi.

1-jadval

O’q bo’yicha va radial siljishlarni o’lchashdagi tajriba natijalari

T-r	O’q bo’yicha xatoliklar		T-r 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19	Radial xatoliklar
	o’lchangani	og’ishi		o’lchangani	og’ishi
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50			20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50

2-jadval
O’q bo’yicha va radial siljishlarning grafigini kurish
uchun tajriba natijalari hisoblash

Indikatorning ko’rsatgan, mm		Indikator ko’rsatganining chastotasi		Umumiy o’lchanganlar sonining takrorlanishlar chastotasiga foiziy nisbati, %
O’q bo’yicha xatoliklar	Radial xatoliklar	O’q bo’yicha xatoliklar	Radial xatoliklar	O’q bo’yicha xatoliklar	Radial xatoliklar