«mashinasozlik texnologiyaSI» kafedrasi «mashinasozlikda innovatsion texnologiyalar» fanidan tajriba ishlarini bajarish bo’yicha uslubiy ko’rsatma

7 - LABORATORIYa MASHG’ULOTI


KESKICHNING O’LCHAMLI YeYILISHINI ISHLOV BERISH ANIQLIGIGA TA’SIRI


1.UMUMIY MA’LUMOTLAR

1.1. Ishdan maqsad.

Keskichning yeyilish kattaligini uni yo’nishdagi kesish yo’liga bog’liqligini aniqlash.
1.2. Kerakli jixoz va asboblar.
1. 1K62 tokarlik-vintqirqar dastgohi.
2. Po’lat 45 dan tayyorlangan zagotovka.
3. T15K6 qattiq qotishmali o’tuvchi keskich.
4. Keskichni sovutish uchun temir idishda suv.
5. Keskichning yeyilishini o’lchash uchun moslama.
6. 0,2 mkm bo’linmali soat tipidagi indikator.
7. Sekundomer.
8. Berk va aylanuvchi markazlar.


2. ISHI BAJARISH UCHUN KERAKLI
MA’LUMOTLAR VA KO’RSATMALAR

Kesish jarayonida hosil bo’ladigan qirindi keskichni oldingi yuzasiga ishqalanishadi. Bundan tashqari keskichning orqangi yuzasi ishlov berilayotgan yuzaga ishqalanishadi. Bu hodisalar oldingi va orqangi yuzalarni yeyilishiga sabab bo’ladi, ya’ni ishqalanish natijasida bir biriga ishqalanayotgan yuzalar bilan metallning mikro zarrachalari chiqib ketadi va kesuvchi qirra shu tarzda yeyilib boradi. Bu jarayon natijasida keskich o’lchami qisqarib borib keskichning uchi detal markazidan o’zoqlashadi, detal ning diametri esa oshib boradi. O’lchamli yeyilish toza ishlov berishda ishlov berish aniqligiga va o’lchamlarni avtomatik olishda dastgohni sozlashiga ta’sir ko’rsatadi.

O’lchamli yeyilishi keskichni uch qismida ishlov berilayotgan yuza yo’nalishda aniqlanadi (1.1-rasm I-I kesim).
Umumiy qonuniyatiga ko’ra kesuvchi asbobni ishlatishda boshlang’ich paytida yeyilish intensiv bo’ladi va bu moslashish jarayoni bilan tushuntiriladi. Moslashish davrini davomiyligi kesuvchi asbob va mahsulotni materialiga bog’liq bo’ladi. Uning sifati kesuvchi materilga bog’liq bo’lib, kesish yo’li 500 – 2000m atrofida bo’ladi.
Eyilishning ikkinchi davrida (1.2-rasm) uchastkalarda kesuvchi asbob normal yeyiladi va kesish yo’liga to’g’ri proportsional bo’ladi.
Yeyilishning intensivligi yeyilish chizig’ini suyrilik burchagi bo’yicha aniqlanadi yoki nisbiy yeyilish bilan ataluvchi kattalik bilan , ya’ni 1000m kesish yo’lida kesuvchi asbobni o’lchamini yeyilish bilan harakterlanadi va quyidagi formula bilan
ifodalanadi.
(1.1)
Bu yerda:
- normal yeyilish uchastkasidagi o’lchamli yeyilish , mkm
- normal yeyilish uchastkasidagi kesish yo’li