Mashinasozlik texnologiyasi fakulteti mashinasozlik texnologiyasi kafedrasi mashinasozlik texnologiyasi

Texnologik jarayon va uning tuzilishi. GOST 3.1109-82 ga asosan texnologik jarayon ishlab chiqarish jarayonining qismi bo`lib, bunga mexnat predmetining xolatini, o`lchamlarini, shaklini, ichki xususiyatlarini o`zgartirish kiradi.
Texnologik jarayon (TJ) GOST 14.301-83 ga binoan kuyidagilarni uz ichiga oladi: TJ ni ishlab chiqish uchun dastlabki ma'lumotlarni taxlil qilish; guruxli yoki turkumli jarayonlarni tanlash yoki yakka tartibli TJ ga o`xshashini qidirish; dastlabki zagotovkani va uni tayyorlash usullarini tanlash; texnologik bazalarni tanlash; ishlov berishning texnologik marshrutini tuzish; texnologik operasiyalarni ishlab chiqish; operasiyadagi o`tishlarning ketma-ketligini aniqlash va ishlab chiqish; operasiyalarning texnologik jixozlanish vositalarini (TJV) tanlash; TJV ning kerakli sonini va
turini aniqlash; yangi TJV ga buyurtma berish va shu bilan birga texnik vositalarni sinash va nazorat qilish; mexanizasiyalash va avtomatlashtirish jarayonlari vositalarining elementlarini va sex ichidagi transport vositalarini tanlash; ishlov berishning rejimlarini ishlab chiqish va xisoblash; texnologik jarayonni me'yorlash; xavfsizlik texnikasi talablarini belgilash; texnologik jarayonning iqtisodiy samaradorligini xisoblash; TJ ni rasmiylashtirish va shunga o`xshash.
Yukorida keltirilgan TJ ning umumiy ta'rifini mashinasozlik ishlab chiqarish sharoitiga nisbatan qaralsa, unda TJ ishlab chiqarish jarayonining qismi bulib, ishlab chiqarish predmetining o`lchamlarini, tashqi ko`rinishini, shaklini yoki ichki xossalarini ketma - ketlik bilan o`zgarishini va ularni nazorat qilishni o`z ichiga oladi.
Texnologik operasiya - TJ ning tugallangan qismi bo`lib, bitta ish joyida uzluksiz bajariladi. Texnologik operasiya ishlab chiqarishni xisobga olish va rejalashning asosiy birligi bo`lib xisoblanadi.
Operasiya asosida maxsulot tayyorlashning ish xajmi, vakt me'yori va uni belgilash, talab qilinadigan ishchilar, jixozlar, moslamalar va asbob-uskunalar soni va ishlov berishning tannarxi aniqlanadi, shu bilan birga ishlab chiqarishning kalendar rejasi xamda sifatni nazorat qilish va ishni bajarish muddatini ishlab chiqiladi.
Texnolgik operasiyalardan tashkari yordamchi operasiyalar (transport, nazorat, tamgalash, qirindilardan tozalash va boshkalar) o`lchamlarni, sirt shaklini, sirtning ko`rinishini va ishlov berilayotgan maxsulotni xususiyatlarini o`zgartirmaydi, lekin texnologik operasiyani bajarish uchun zarur xisoblanadi.