Masafalari raajmuidan bahs etadi



Download 4,7 Mb.
bet68/145
Sana14.06.2022
Hajmi4,7 Mb.
#667039
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   145
Bog'liq
Топонимика

"' ' ■!i:.-t';-i"'.'i^’ '"^w'r ;■’■■'^yv-' " ■-:; ■? ;'.!"'?-i;ly!-.-"l1:"v\- ‘i'vtf’:'ov
■'-■' '■■■■l-^''' !" , ■:■• "'"■■;-■' ■:, .- ■; J^lt^1 :■;.,, j^?■:b:'. ^^x-' ;f





III bob.
STON GEOGRAFIK NOMLARINING TOPONIMIK LEKSIKASI



-
Atoqli otlaming eng takomillashgan turi bo’lgan toponimlar gram-matik jihatdan bir va undan ortiq tarkibiy qismlardan (komponent-lardan) iborat bo’ladi.
Bu tarkibiy qismlar mustaqil so’zIar yoki toponimik formantlar (qo’shimchalar)dir. Geografik obyektlarga nom qo’yish uchun aholi tomonidan foydalanadigan barcha so’zlar majmuyi toponimik leksika
deyiladi.
Toponimlarni hosil qilgan ana shu so’zlar toponegizlar deb ataladi. Toponimlarni toponegizlarga qarab o’rganish ishini Yevropa mamlakatlari olimlari (F. Bazlay, V. Shmilaer va b.), sobiq SSSR hududida esa rus toponimistlari (N.V. Podolskaya, A.V. Superan-skaya) boshlab berganlar. Turkiy toponimlarni toponegizlariga qarab o’rganish usulini Tog’li Oltoy toponimlari bo’yicha O.T. Molchano-va, boshqird oykonimlari bo’yicha F.G. Xisamutdinova asarlarida ko’rish mumkin.
o’zbekiston toponimlari tarkibida uchraydigan leksik birliklarning aksari qismi turdosh otlar, ya'ni apellyativlar - geografik va boshqa atamalar, hunar-kasb leksemalari, o’simlik va hayvon, urug’-aymoq nomlaridir.
Quyida respublikamizning geografik nomlari tarkibida keladigan bir qancha geografik, ijtimoiy-iqtisodiy atamalar, etnonimlar va boshqa so’zlar lug’ati keltirilgan. Bu so’zlar ko’plab toponimlar semantikas-ini (ma'nosini) bilib olishga yordamlashadi.
Abdal - ko’chmanchi o’zbeklar tarkibidagi qabilalardan. o’zbeklarning loqay qabilasining bir urug’i ham abdal Turkmanlarda abdal qabilasi bor; shuningdek, chovdur, ersari, ota, sariq qabila-lari, qozoqlarning boyuli, qirg’izlarning adigine qabilalari tarkibida ham abdal urug’i qayd qilingan.
Abdal qabilasi Hindiston, xususan, o’rla Osiyo xalqlari etnoge-nezida muhim rol o’ynagan Xalq - eftalit, ya'ni haytal (abdel)laming avlodlaridir. Tarixchi Bal'ami (X asr) fikricha, haytai so’zi buxoro-
liklar tilida "pahlavon", "jasur odam" demakdir. Keyingi asrlarda abdal deganda "gadoy, darvesh" tushunilgan.
Abiz — qo’ng’irot va uz qabilalarining bir urug’i (abiz-aviz). Qozoqlarning jetiruv, qoraqalpoqlarning ashamayli qabilalari -ning bir urug’i ham abiz (uyshun qabilasi urug’i esa abis) deb atalgan.
g’allaorol, Jarqo’rg’on tumanlarida Abuz (Abiz) qishioqlari bor.
Adirlar — o’rta Osiyo tog’larining etaklaridagi cho'1 va chala cho'1 qirlar. Adirlar past-baland bo’ladi. Adir "ajralgan", "bo’linib-boMinib ketgan" ma'nosidagi "ayir" so’zidan kelib chiqqan degan fikr bor. Jizzax viloyati Zomin tumanida, Qashqadaryo viloyati g’uzor tuma-nida Bo’Iakadir, Zomin tumanida Changnatir ("Changli adir"), Qirg’iziston Respublikasida Maydaadir, Oqadir, Cho’ladir, Tojikis-tonda Oqboshadir degan toponimlar bor.

Download 4,7 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   145




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish