Ma’ruzalar matni


 Dengiz transporti asosiy texnika jixozlari



Download 0,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet16/33
Sana10.08.2021
Hajmi0,74 Mb.
#144354
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33
Bog'liq
yagona transport tizimi va xar xil transportlar uzaro yondoshuvi

2. Dengiz transporti asosiy texnika jixozlari. 

Dengiz  transporti  asosiy  texnik  jixozlariga  kemalar  (flot),    dengiz  yullari,  undagi  kurilma  va 

inshoatlar. Portlar, kema remonti zavodlari, aloka  vositalari kiradi. 

Ekspluatatsiya kilishga karab, dengiz kemalar kuyidagicha buladilar: 

transport kemalar - yuk va passajirlar tashish uchun; 

yordamchi xizmat kemalari,  - shatak kemalari, muz yorar. Ut  uchiruvchi va xakozo; 

texnika  ishlari  kemalari  -  suv  yullari  ostini  chukirlashtirish  va  tozalar  ishlari,  tuprok  tashuvchi, 

kranli va boshka  kemalar. 

Temir  yul  xamda  avtomobil  transport  vositalarini  dengizdan  olib  utuvchi    paromlar  dengiz 

kemalarining maxsus turiga kiradi. 

Dengiz  portlari, odatda dengiz  va oksan   kirgoklari  va  daryolarning dengizga  kuyilishi  yerlariga 

joylashtirilgan  bulib, katta transport  uzellarning sostaviga  kiradilar xamda portlar yuk va passajirlari  

transportning  boshka  turlariga  utkazish  va  aksincha  ulardan  kabul  kilish  bilan  birga  kemalar  xavf  - 

xatarsiz turadigan va ularga  yordamchi xizmat (suv, ozuka, moylash va yonilgi zaxiralarni kabul kilish. 

Extiyot kism va buyumlar olish va xakozo)  kursatiladigan, sanitariya ishlari xamda bojxona (tamojnya 

- chegaradan utishdagi tekshiruv) - tekshiruv ishlari bajariladigan joylar xamdir. 




Dengiz portlari  umumfoydalanish, maxsus va aralash portlarga bulinadilar. Umum  foydalanish 

portlari  passajirlar  va  yuk  tashuvchi  kemalarni  xamda  boshka    kemalarni  xam  kabul  kiladi.  Odatda 

bunday portlarda bajariladigan yuk oboroti xajmi kichik buladi. 

Maxsus  portlar yuklarning muayyan gruppalarini kabul kilishga (yoki junatishga)  muljallangan 

buladi.  Masalan,  kumir,  ma’dan,  don,    neftь  maxsulotlari,  sement.  Balik  va  xakozo.  Yuk  oborotlari 

katta  bulgan maxsus   portlar katta  kuvvatli  va   ixtisoslashtirilgan  yuk    ortish  -  tushirish mashina va 

mexanizmlari bilan jixozlangan buladi. 

Eng  yirik portlar aralash portlar xisoblanadi. Bunday portlar maxsus  va umumiy  yuklarni kabul 

kiluvchi bir kancha rayonlar yoki  ixtisoslashtirilgan bekatlar, passajirlarga xizmat kiluvchi katta  bekat 

va vokzal  inshootlari buladi. 

 

Dengiz transportining texnika - iktisodiy  xususiyatlari. 



Dengiz  transportining  afzalligi  va  undan    foydalanish  samaradorligi    dengiz  yullarining    uziga  

xos  xususiyatlari bilan  izoxlanadi. Dengiz  satxlari tabiiy yullar bulib,  ularni  kurish va  rivojlantirish 

uchun xarajatlar  talab  kilinmaydi. Dengizlarni portlar bilan yoki ularni uzaro birlashtiruvchi kanallarni  

kurish  va    ekspluatatsiya    kilish    uchungina  xarajat    kilinadi.  Tabiiy    dengiz    yullarning  utkazish 

kobiliyatini  amalda cheklanmagan va uni  rivojlantirish yoki  kengaytirish uchun  xam xech  kanday  

xarajat    talab    kilinmaydi;  dengiz  satxlari  juda  keng  va  chukur  bulgandek  kemalar  gabariti  va  yuk 

kutara olish kobiliyati xam  cheklanmagandir. Lekin  sunggi yillarda yasalgan 0,5 mln.  tonna suyuklik  

tashuvchi   supertankerlarning suvga  botish  kismi  25-30 metr tashkir  kilish  sayoz dengizlar, kanallar, 

reydlar  va  port  akvatoriyalarini  chukurlatishni    talab    kiladi.  Dengiz  yul    satxlari    tekis    va  tugri  

bulganligi  uchun  kemalar bandlikka kutarilish uchun xam  talab kilmaydi. 

Portlar    urtasida  ular    boshka    transport    turlariga  nisbatan  kiska    va    tugri    marshrutlar  bilan  

suzadilar.  Uzok    masofalarga  yuk    tashishda  dengiz  transportining  tashish    tannarxi    transportning 

boshka  turlariga  nisbatan  ancha arzondir. Yuk kutarish kobiliyati katta bulgan dengiz  kemalari  yuk  

ortish    va  tushirish    operatsiyalari  xamda    katta  mikdorli    yuklarni  yigish  uchun  portlarda  kup  vakt  

tuxtab  turadilar. 

Dengiz  transportida  passajirlar  tashish  tannarxi  ichki  daryo    transportlaridagi    tashishlarga 

nisbatan 3-4 marta, temir yul transportidagina  nisbatan esa 10 marta xam ziyod kimmatdir. Bu  narsani 

murakkab  suzish    texnikasi  bilan  jixozlagan  kimmatbaxo  va    goyat    shinam    dengiz  kemalarini 

ishlatilish bilan izoxlanadi. 

 


Download 0,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish