Маърузачи: Сатторов О

2.3. Ирригация тизимлари ҳавза бошқармасининг иқтисодий курсаткичлари нималардан эборат

• 1-жадвални тўлдириш учун қуйидаги формулалардан фойдаланилади:
• Нетто ер майдони, Wнетто= Wбрутто х ЕФК =

• 1. Қишлоқ хўжалик экинларидан юқори ҳосил олиш, унинг иқтисодий самарадорлигини ошириш, тупроқ унумдорлигига, ерларнинг мелиоратив ҳолатига, сув ва ўғит билан таъминланганлигига ҳамда шу омиллардан келиб чиқиб экинларнинг жойлаштирилишига, уларнинг структурасига ва алмашлаб экишнинг жорий қилинишига кўп жиҳатдан боғлиқдир

• Тахлил:

			Жадвал №1
Қишлоқ хўжалик экинларининг таркиби ва экинлар структураси
№ №	Қишлоқ хўжалик экинларининг номлари	Экинларнинг лойихадаги структураси		Экин майдони W, га
1	Умумий ер майдони (брутто)	100%
2	шундан нетто майдони
	шу жумладан
	- пахта	35
	- беда	5
	- маккажўхори	8
	- буғдой	30
	- сабзавот ва полиз	6
	- боғдорчилик ва узумчилик	5
	- шоли	7
	- ем-хашак экинлари	4

• Тахлил:

• S – Қуриладиган ирригация ва мелиорация объектларининг смета қиймати.
• БХ – Бир гектар янги ерни ўзлаштириш учун сарф қилинадиган (сув хўжалик объектларини қуриш учун) бевосита ҳаражатларнинг меъёрий миқдори (ушбу курс ишининг бирламчи маълумотларида шартли рақам берилган).
• УХ – Қурилиш ишларини бошқариш ва хизмат кўрсатиш бўйича устама ҳаражатлар.
• Сув хўжалик қурилишини ташкил қилиш учун сарфланадиган бевосита харажатлар (БХ)га нисбатан 18% миқдорида устама харажатлар қабул қилинади. Устама харажатлар қуйидаги формула ёрдамида ҳисобланади: УХ = БХ ҳ 18% = сўм
• РЖ - бевосита ва устама харажатларнинг йиғиндисига нисбатан 8% лик режали жамғарма ҳам кўзда тутилади ва бу қуйидаги формула ёрдамида аниқланади
• РЖ = (БХ + УХ) х 8% = сўм

• 2.4. Сув ресурсларини ҳавзавий бошқаришнинг афзалликлари

• Cув ресурсларини бошқаришнинг бозор муносабатларига мос усулини жорий этиш мақсадида Республикамиз Президентининг 2003 йил 24 мартдаги «Қишлоқ хўжалигида иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг энг муҳим йўналишлари тўғрисида»ги фармони қабул қилинди.

• Шунга асосланган ҳолда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2003 йил 21 июлдаги «Сув ресурсларини бошқаришни ташкил этишни такомиллаштириш тўғрисида»ги қарори билан республикамизда ирригация тизимлари бошқаришнинг маъмурий – ҳудудий принципидан ҳавза принципига ўтказилди.

• (Давоми)

• 2.5. Сувдан фойдаланувчилар уюшмаларини ташкил қилиш ва уларнинг қишлоқ хўжалигини ривожлантиришдаги ўрни

• Шўролар даврида давлат хўжаликларида колхозларда, кейинчалик мустақил Ўзбекистонимизда 2003 йилгача ширкатларда қишлоқ хўжалик экин далаларини сув билан таъминлаш мақсадида махсус ирригация бўлими ташкил қилинган бўлиб, уни хўжалик бош ирригатори бошқарар эди. Бош ирригатор туман хўжаликлараро каналлари орқали хўжалик ҳудудига етказиб берилган сувга тўлиқ хўжайин ҳисобланиб, унинг раҳбарлигида участка гидротехниклари ва мироблар фаолият кўрсатар эди. Уларнинг асосий вазифаси хўжаликларнинг участкаларига ва бригадаларга сув етказиб беришдан иборат эди.

• Ҳозирги кунга келиб сув хўжалигини бошқаришнинг ҳудудий тизими тугатилиб, ҳавзавий бошқариш усулига ўтилгандан кейин Ирригация тизимлари ҳавза бошқармасининг таркибида магистрал каналлар бошқармаси, ирригация тизимлари бошқармаси ва истеъмолчиларга сув тақсимлаб берувчи гидропостлар ташкил этилди. Гидропостлар томонидан тақсимлаб берилган сувларни асосан сувдан фойдаланувчилар уюшмалари ва қисман бевосита сув истеъмолчилари (фермер ва бошқа истеъмолчилар) қабул қилиб оладиган бўлди. 2006 йилнинг охирига келиб, Республикада ширкатлар тугатилиб, 185 мингдан ортиқ фермер хўжаликлари ташкил қилинди. Фермер хўжаликларини сув билан таъминлашини яхши йўлга қўйиш учун ёппасига сувдан фойдаланувчилар уюшмаларини тузиш бошланди.

• Тафтиш комиссияси

• КЕНГАШ

• Бошқарув

• Бош гидротехник

• Бош ирригатор-мелиоратор

• СФУ нинг ташкилий тузилмаси

• СФУ аъзоларининг умумий йиғилиши ёки сувдан фойдаланувчилар гуруҳи вакиллари

• Бош гидромер

• Ҳисобчи

• Мироблар

Этиборларингиз учун раҳмат!!!

• Этиборларингиз учун раҳмат!!!