Ma’ruza O’rta osiyo paleolit davri asosiy muammolari

Paleoantropologiya sohasida. 2003 yilning yozida Obiraxmat g’orining 60-70 ming yilliklar bilan sanalanadigan 16-madaniy qatlamidan qadimgi odam suyak qoldiqlari topildi. Paleoantropologik topilmalar 6 ta alohida tishlar hamda bosh chanog’ining mayda bo’laklaridan iborat edi.

Topilmaning noyobligi shundan iboratki, Obiraxmat makonining mehnat qurollari keskin o’zgarishlar sodir bo’ladigan o’rta paleolitdan so’ngi paleolit davriga o’tish bosqichini o’zida aks ettiradi. Bunday topilmalar dunyoda sanoqligina. Bundan tashqari, Obiraxmat materiallari yangi madaniyat paydo bo’lishining eng qadimgi bosqichlariga oid bo’lganligi uchun, u bugungi kunda texnologik va madaniy “revolyusiya”ni amalga oshirgan odamning tashqi qiyofasini tiklash imkonini beradigan yagona yodgorlikdir.

Bu yerdan topilgan bosh chanog’ bo’laklari hamda tishlarni o’rganish natijalari olamshumul ahamiyat kasb etdi: Obiraxmat odami neandertallar bilan zamonaviy tipdagi odamlarning omuxta qiyofasini berdi va uning ko’plab morfologik belgilari esa noyob bo’lib, dunyoda qiyosi yo’qdir.

Obiraxmatdan topilgan xomoning bunday noyobligi sabablari borasida bir to’xtamga kelish qiyin. Obiraxmatdan topilgan qazilma odam qoldiqlari bir tomondan, zamonaviy tipdagi odamning mustaqil multiregional shakllanganligini isbotlashi mumkin bo’lsa, ikkinchi tomondan, neandertallarning zamonaviy tipdagi odamlar bilan gibridlashib ketganligini ko’rsatishi mumkin va yaqin kunlargacha bunday aralashuvning iloji bo’lmagan, deb hisoblanib kelinar edi.

Angillak g’oridan ibtidoiy odamning bir dona metatorsial suyagi qoldiqlari topilgan va uni hozirda neandertalgami yoki zamonaviy odamga mansubligini aniqlash mushkul. Ammo, 2003 yilda Obiraxmat g’orining 16-madaniy qatlamidan va 60 ming yillar bilan sanalangan gibrid odamining qoldiqlarini topilishiga ko’ra, Angillak odamini xomo sapiyens sapiyenslarga oid deyish xam mumkin.