Maruza matnlari

Mashg’ulot bosqichlari	Vaqt	Mashg’ulot mazmuni
Metod
Kirish	5 daqiqa 1 0 d aqi q a	Mashg’ulot mavzusi, maqsadi, kutilayotgan natijasini bayon qilish. T al ab alarning o’tgan ma'ruza mashg’ulotni o’zlashtirish darajasini aniqlash.	Ma'ruza Savol-javob

Asosiy qism	25 daqiqa 30 daqiqa	O' qituvchi ta' limni texnologiyalashtirish va samaradorlikni aniqlashga qo’yilgan talablar haqida ma'lumotlar beradi. Kichik guruhlarga mavzu bo’yicha muhokama qilinadigan 4 xil murakkablik darajasidagi nazorat topshiriqlarini echish vazifasi yuklatiladi.	Ma'ruza Taqdimot Aqliy hujum Kichik guruhlarda ishlash
Yakuniy qism	10 daqiqa	Kichik guruhlar tahlili, xulosa qilish va yakun yasash.	Bahs- munozara

Darsning texnologik xaritasi.

№	Bajariladigan ish mazmuni	Amalga oshiruvchilar
1	Tayyorlov bosqichi: *Maqsad: Ta'limni texnologiyalashtirish va samaradorlikni aniqlashga qo’yilgan talablar to’g’risidagi ma'lumotlarni tushunish. *Vazifalar: bo’lajak o’qituvchilarda ta'limni texnologiyalashtirish va samaradorlikni aniqlashga qo’yilgan talablar haqidagi ko’nikmalarini shakllantirish; muammolarni maqsad, vazifa va fanning mazmuni bo’yicha umumlashtirish; bilimlarni tekshirish va mustaxkamlash. *Mazmun: talabalarning egallashi lozim bo’lgan bilim.	O'qituvchi
2	Darsni tashkil etish bosqichi: Uslub: Og’zaki bayon qilish. Shakl: ma'ruza mashg’uloti, kichik guruhlar va jamoada ishlash. Vosita: tarqatma va taqdimot materiallari. Usul: tayyor yozma materiallar. Nazorat: og’zaki nazorat, savol-javoblar, kuzatish. Baholash: rag’batlantirish, reyting tizimi asosida baholash.	O'qituvchi
3	Mustaqil ishlash bosqichi: - munozara, aqliy hujum, mikroguruhda ishlash va boshqa metodlar orqali nazorat topshiriqlarini echishga yo’naltiriladi. talabalar nazorat topshiriqlarini hal qilish to’g’risidagi fikrlarini o’zaro muhokama qilishadi. o’zi va mikroguruh uchun yagona javobni tanlaydi.	Talaba
4	Natijalarni eshitish va tahlil qilish bosqichi: talabalar va mikroguruh fikri tinglanadi, ularga aniqlashtiruvchi savollar beriladi. mikroguruhlarning javoblari to’g’risida talabalar fikri aniqlanadi.	O'qituvchi - Talaba

	- javoblar tahlil etiladi.
5	Yakuniy va baholash bosqichi: - talabalarning bergan javoblaridan ko’pchilik fikriga mos kelgani alohida ajratib olinadi; talabalarning nazorat topshiriqlarini echishdagi faolligi, intilishlari hisobga olingan holda amaldagi reyting tizimi orqali baholanadi; yakuniy fikr aytiladi; mustaqil ish topshiriqlari beriladi.	O'qituvchi

1. 
   asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: YaPT larni qo’llashda o’qituvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yilgan talablarni talabalarda shakllantirish.
   

Identiv o’quv maqsadlari:

1. 
   Talabalar YaPT larni qo’llashda o’qituvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yilgan talablar to’g’risidagi tushunchalarga ega bo’ladilar.
   
2. 
   Talabalar YaPT larni qo’llashda o’qituvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yilgan talablar to’g’risidagi tushunchalarni farqlay oladilar.
   

1. 
   asosiy savol bayoni: Endi YaPT larni qo’llashda ta'lim samaradorligini aniqlashning uchinchi bosqichi, ya'ni o’qituvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yilgan talablar haqida to’xtalamiz:
   

1. 
   Ko’p qirrali dinamik ta'lim jarayoniga didaktik materiallarni tayyorlash.
   

Buning uchun tayyorlangan material va ko’rgazmalar, ta'lim vositalari ta'lim

oluvchilarning mustaqil ijodiy ishlariga yordam berishi va fanni(mavzuni) o’zlashtirishini rivojlantirishga mo’ljallanmog’i lozim.

2. 
   O'qituvchining ta'lim oluvchilariga murabbiyligi, ular oldidagi ma'suliyati. Bunda o’qituvchi “Ustozu-shogird” tizimidagi tamoyillarga qat'iy amal qilishi lozim. Ayniqsa, bugungi kunda talabalarga ta'limning samarali usul va vositalaridan foydalanib dars mashg’ulotlari olib borish talab etiladi, chunki axborotlashgan jamiyatning faol ishtirokchilarini tayyorlashni faqatgina zamonaviy ilm sirlari orqali amalga oshirish mumkin. Bu esa o’qituvchidan zamonaviy ilmiy xodim darajasidagi bilimga ega bo’lishni talab etadi, aks holda dars mashg’ulotlariga mos YaAT yoki YaPT larni ishlab chiqa olmaydi va tabiiyki, joriy eta olmaydi ham.
   
3. 
   O'qituvchining har bir dars samaradorligini baholay bilishi va shaxsiy ijodiy ulushini seza bilishi.
   

Bunda o’qituvchining ma'lum ma'noda ijodkorligi va samaradorligini baholash mezonlari bilan tanishligi hamda ulardan dars mashg’ulotiga moslarini tanlash imkoniyatiga egaligi muxim axamiyat kasb etadi. Ta'limda samaradorlikka erishish ham innovatsion ta'limga kirib, unda o’qituvchining ta'lim usullari va vositalariga qo’shgan ijodiy ulushi aniq sezilmog’i lozim

4. 
   O'qituvchining ta'lim oluvchilardagi yutuqlarga munosabati ijobiy va istiqbolli bo’lishi kerak.
   

Bunda talabalar o’zlashtirilishi monitoringi muhim ahamiyat kasb etadi. Bundagi dinamik jarayonning o’zgarishini bashorat qilish(prognozlash)orqali ta'limda ijobiy sifat o’zgarishlari qilib, yuqori samaradorlikka erishish mumkin.

5. 
   O'qituvchining kichik guruhlar bilan ishlashida talabalar bilan muloqoti maqsadli va samarali bo’lishi lozim.
   

Bunda muloqot-nazorat darslari, konferentsiya darslari, interaktiv metodlar orqali o’tkaziladigan darslar ta'lim jarayonida pedagogik samaralarni berishi shubhasiz

6. 
   O'qituvchi tomonidan ta'lim oluvchilarning dars jarayonidagi faoliyatini muntazam nazorat qila olishi va o’z vaqtida baholay bilish qobiliyatiga (kuzatuvchanlikka) ega bo’lishligi lozim.
   

Bunga mavzuning hammasini so’rash, tayanch tushunchalar bo’yicha so’rash, rejalashtirilgan test savollari orqali so’rash, ijodiy topshiriqlarni bajarish va shu kabilar orqali erishiladi. Bunday jarayonda joriy nazorat va oraliq nazoratlaridan kengroq foydalaniladi.

7. 
   O'qituvchi tomonidan darsni yakunlash va lozim topilganda talabalarning yakka tartibda dars mashg’ulotlariga jalb qilishning optimal variantlarini tanlay olishi lozim.
   

Bunda o’qituvchi tomonidan darsning maqsadi, mazmun-mohiyati aniq belgilanganligi va uni rejalashtirish, modellashtirish, xulosalash kabi tamoyillarni puxta bilishligi alohida ahamiyat kasb etadi. Uyushtirilgan darsni xulosalash guruh talabalariga individual (tabaqalashgan) holda yondashuvni talab etadi va unda ayrim talabalarni(dars maqsadiga erishishga ulgura olmagan talabalarni) aniqlab, yakka tartibdagi mashg’ulotlariga jalb etish ham o’qituvchining ta'lim jarayoniga ijodiy yondashuvining bir ko’rinishidir. Bu jarayonda a'lochi va ilg’or talabalar uchun ham yakka tartibda ularga mos dars mashg’ulotlarini uyushtirish foydadan holi bo’lmaydi.

8. 
   O'qituvchi har bir dars mashg’ulotlariga ijodiy yondoshmog’i lozim.
   

Bunda ilg’or pedagogik texnologiya bo’yicha o’tiladigan darsni o’qituvchining

o’zi va kasbdoshlari tomonidan tahlil qilishi bo’yicha fikr va mulohazalar muhim rol o’ynaydi. Bunday dars mashg’ulotlarini uyushtirishda faqat bilim bayon qilinib qolmay, balki uning mazmuni yoritiladi, talabalarning shaxsiy - kasbiy qobiliyatlari shakllantiriladi. Demak, har bir dars qiziqarli, ijodiy izlanuvchanlik va mustaqillik asosida qurilishi lozim. Bunda darsni to’g’ri tahlil qilish o’qituvchini yuksaklikka erishishga va o’z ustida ishlashga undaydi, istiqbolli natijalarni ilg’ay olishni o’rgatadi hamda dars samaradorligini oshiradi.

2. 
   asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: Ta'lim oluvchilarning axborot madaniyatini shakllanganlik darajasini aniqlash mezonlarini tadabalarda shakllantirish.
   

Identiv o’quv maqsadlari:

1. 
   Talabalar ta'lim oluvchilarning axborot madaniyatini shakllanganlik darajasini aniqlash mezonlari to’g’risidagi tushunchalarga ega bo’ladilar.
   
2. 
   Talabalar ta'lim oluvchilarning axborot madaniyatini shakllanganlik darajasini aniqlash mezonlari to’g’risidagi tushunchalarni farqlay oladilar.
   

2. 
   asosiy savol bayoni: Va nihoyat to'rtinchidan, ta'lim oluvchilarning quyidagicha axborot madaniyatini shakllanganlik darajasini aniqlash mezonlari haqida to’xtalamiz:
   

1. 
   Talabalarning axborot madaniyati bo’yicha boshlang’ich tushunchalarga egaligi aniqlanadi.
   

Bunda 4 ta ko’rsatkich e'tiborga olinadi. Ular: ma'lumot; ma'lumotlar ombori; ma'lumotning axborotga aylanishi va axborotlar banki. Bular orqali talabalarda axborot madaniyatining dastlabki bosqichi shakllana boshlaydi.

2. 
   Talabalarda ma'lumotlarni qayta ishlash ko’nikmalarining shakllanganligi darajasi.
   

Bunda talabalar ma'lumotlarni to’plash va muammo maqsadiga mos ularni sinflarga ajratishni bilishi lozim hamda ta'limni boshqarishga dastlabki bosqich yaratiladi.

3. 
   Talabalarning ta'limga “Tizimiy yondashuv” tadqiqot uslubi bilan tanishligi.
   

Bu talabalardagi ta'lim jarayoni o’ziga xos murakkab dinamik jarayonligini va ularni elementlar hamda qism tizimlarning o’zaro bog’liq jarayon ekanligini bilishligi orqali aniqlanadi .

4. 
   Talabalarning ma'lumotlarni qayta ishlash vositalari bilan tanishligi.
   

Bu talabalarning zamonaviy hisoblash texnikalari va ularning imkoniyatlarini bilishligini tekshirish orqali amalga oshiriladi.

5. 
   Talabalarning axborot madaniyatini ta'minlovchi omillar va vositalar bilan tanishligi.
   

Bu talabaning YaAT, YaPT innovatsion ta'lim turlari va ulardagi qatnashayotgan kom'pyuterlar universal didaktik qurilma ekanliklari bilan aniqlanadi.

6. 
   Talabalarda axborotli - o’quv muhiti haqidagi bilimlar shakllanganligi.
   

Bunda asosan talabaning kompyuterdan xabardorligi, kompyuter savodxonligi,

ta'limni axborotlashtirish, YaATlarini amaliyotga joriy etish hamda ularning kasbiy faoliyatni takomillashtirishga ta' sirlari haqida kerakli xulosalar chiqariladi.

7. 
   Talabalarda axborotli - o’quv muhitning kasbiy faoliyatga ta'sirini baholay bilishligi.
   

Buni oliy o’quv yurti bitiruvchisini zamonaviy raqobatbardosh mutaxassisni tayyorlashga erishilganlik darajasi talablariga javob berishligini aniqlash orqali hal etiladi.

8. 
   Talabaning axborotlashgan jamiyatning faol ishtirokchisiga qo’yilgan talablarni bilishligi.
   

Buni axborotlashgan jamiyat sari harakatlarning asosiy tamoyillarini o’zlashtirganligini va bu borada Davlat qonun - qoidalarini bilishligini va ayniqsa, ta'limni texnologiyalashtirishning samaralarini ongli ravishda sezishliklarini aniqlash orqali hal etiladi.

Demak, ta'limni texnologiyalashtirish va uning samaradorligini maqsadga muvofiq ravishda aniqlash, ta'lim jarayonini tashkillashtirish va uyushtirishning optimal variantlarini tanlashni kafolatlaydi.

Mustaqil ish topshiriqlari.

1. 
   YaPT larni qo’llashda o’qituvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yilgan talablar haqida xulosalaringizni yozing.
   
2. 
   Ta'lim oluvchilarning axborot madaniyatini shakllanganlik darajasini aniqlash mezonlariga doir ma'lumotlar to’plang .
   

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   Saidaxmedov N.S. Pedagogik mahorat va pedagogik texnologiyalar. T., 2003y.
   
2. 
   Saidaxmedov N.S. Yangi pedagogik texnologiyalar T., “Moliya”, 2003y., 172 b.
   
3. 
   To’raqulov X.A. Pedagogik tadqiqotlarda axborot tizimlari va texnologiyalari. T., “Fan”, 2006 y., 240 b.
   
4. 
   Isoqov I., Qulmamatov S.I. Informatikani o’qitishda innovatsion texnologiyalar fanidan amaliy mashg’ulotlar ishlanmalari. Guliston, GulDU, 2013 y.
   

6 - Mavzu. Innovatsion texnologiyalar va darsning texnologik xaritasi

tushunchalari

Mashg’ulot turi: ma'ruza.

Ajratilgan vaqt - 2 soat

Asosiy savollar:

1. 
   “Innovatsion texnologiyalar”lar tushunchalari.
   
2. 
   Darsning texnologik xaritasi tushunchalari.
   

Mavzuga oid tayanch tushuncha va iboralar: innovatsiya, interfaol uslublar (innovatsion pedagogik va axborot texnologiyalari), o’quv jarayonini

texnologiyalashtirish, yangi pedagogik texnologiya yo’nalishi, o’qitishning interfaol uslubiyatlari, darsning texnologik xaritasi

Mashg’ulotning tafsiloti: