Ma’ruza matni Toshkent – 2014 1-mavzu. Kirish. Mikrobiologiya fanining maqsadi va vazifalari

MIKROORGANIZMLAR IShTIROKIDA YoG‘LARNING OKSIDLANIShI
Tuproqda uchraydigan mikroorganizmlar o‘z tanasidagi lipaza fermenti ishtirokida yog‘larni parchalaydi.
Sirka kislota hosil qiluvchi bakteriyalar, achitqi zamburug‘lari bilan bnrga uchraydi, chunki achitqi zamburuglari hosil qilgan spirtni bu bakteriyalar parchalaydi, reaksiya natijasida suv va sirka kislota xosil bo‘ladi:
Spirt yetishmay qolsa, bakteriyalar sirka kislotani oksidlaydi va SO₂ bilan N₂O hosil bo‘ladi: ,
CH₃COOH + 2O₂ = 2CO₂ + 2H₂O
Bu bakteriyalar propil spirtni propion kislotagacha, glyukozani glyukon kislotagacha oksidlaydi:
Sirka kislota hosil qiluvchi bakteriyalar uchun uglerod manbai sifatida fosfor va ammoniy sulfat tuzlari va shakar beriladi.
Ishlab chikarish korxonalarida sirka kislota miqdori 10— 12% bo‘lsa, bakteriyalarning aktivligi ortishini V. N, Shaposhnikov kuzatgan. Bakteriyalar tayoqcha shaklida bo‘ladi, asosiy vakillari: Acetobacter aceti, A.Pasteurinum, A. orleanense dir.
Ishlab chiqarish korxonalarida bulardan keng ravishda foydalapiladi: Sirka kislota olishda 2 usul: orlean usuli va nemis usuli yoki tez kislota olish usuli qo‘llaniladi.
Orlean usulida sirka kislota olish uchun vinodan foydalanilsa, nemis usulida etil spirtdan foydalaniladi. Orlean usulida sirka kislota olish uchun ish maxsus chanlarda olib boriladi, chanlarda 2% sirka kislota va 4% spirt bo‘ladi va oziq muhitiga 2% kislota qo‘shiladi. Bijg‘ish oxirida olingan modda tarkibida 5—6% kislota bo‘ladi, protseesda Vas1. og1eanense ishtirok etadi. Bijgish 20—30° da olib boriladi. Olingan snrka kislota juda xushbo‘y bo‘ladi. Nemis usulida sirka kislota olish uchun gyoneratorlar buk daraxtining qipig‘i bilan to‘ldiriladi. Protsessda ishtirok etadi. U aerob sharoitda yaxshi rivojlanadi. Muhitga 6% sirka kislota, 3% etil spirt qo‘shiladi. Generatorlarda ish to‘xtamasdai bir. necha killar davom ettiriladi, olingan kislota 9% li bo‘ladi. Shirin choyda zambururni o‘stirish mumkin, buning uchun achitqi zambururlari qo‘shib o‘stiriladi. Hosil bo‘lgan massa bir oz nordon mazali, xuddi kvasga o‘xshash bo‘ladi.