Ma’ruza mashg’ulotlari barcha ta’lim yo’nalishi uchun «hayot faoliyati xavfsizligi» fanining 2020/2021 o‘quv yili uchun mo‘ljallangan

Yuqori nafas yo`llari o`tkazuvchanligini tiklash. Geymlix usuli

Nafas yo`llari havoning burun va og’izdan boshlab o`pkaga o`tish yo`lidan iborat. Nafas olish yo`llarini nimadir to`sib qo`ysa, jabrlanuvchi bo`g’ila boshlaydi va uning organizmi kerakli miqdorda kislorod olmaydi, natijada uning hayoti xavf ostida qoladi. Bunday holat shoshilinch vaziyat hisoblanadi va nafas yo`llarining o`tkaza olmasligining sabablarini bartaraf qilish maqsadida birinchi yordam ko`rsatish talab qilinadi.

Nafas yo`llari o`tkaza olmasligining sabablari

Nafas yo`llarining o`tkaza olmasligi tilning ichga botishi yoki jarohat yoxud allergiyaning og’ir xili natijasida og’iz bo`shlig’i va tomoq to`qimalarining shishib qolishi oqibatida yuz beradi. Hushsiz holatdagi kishilarda bunga sabab ko`pincha til bo`lib, u tomoqning ichiga kirib qoladi va o`pkaga havo o`tishini to`sib qo`yadi.

Nafas yo`llarining o`tkaza olmay qolishiga sabab ularga yot jismlar, masalan, ovqat, kichik o`yinchoqlar yoki qusiq, shilimshiq, qon yoki so`lak kabi suyuq moddalarning kirib qolishidir. Bu holat bo`g’ilish deyiladi. Yot jismlar nafas yo`llarining tomoqdan tortib o`pkagacha bo`lgan istalgan joyida tiqilib qolishi mumkin.

Bo`g’ilishning eng tarqalgan sabablari quyidagilardan iborat:

• ovqatning katta bo`lakchasini yaxshilab chaynamasdan yutib yuborishga urinish,

• ovqatgacha yoki ovqatlanish vaqtida spirtli ichimliklarni juda ko`p iste'mol qilish. Alkogol qusish refleksini bo`shashtiradi va ovqat tiqilishi ehtimolini oshiradi,

• tish protezlari ovqat yutish oldidan yaxshi chaynalganligini sezishga xalaqit beradi,

• ovqatlanish vaqtida qizg’in gaplashish va kulish yoki shoshilib ovqat yeyish,

• og’izda ovqat yoki yot jismlar borligida yugurish, o`ynash yoki chopish.