Ma’ruza mashg’ulotlari barcha ta’lim yo’nalishi uchun «hayot faoliyati xavfsizligi» fanining 2020/2021 o‘quv yili uchun mo‘ljallangan

16-MA’RUZA. QON KETISH TURLARI. QON KETISHNI TO‘HTATISH USULLARI.
Reja:

1. 
   Qonning asosiy vazifalari.
   
2. 
   Tashqi qon ketishi. Tashqi qon kegishida birinchi yordam ko`rsatish
   
3. 
   Ichki qon ketishi. Ichki qon ketishida birinchi yordam ko`rsatish
   
4. 
   Qorin bo`shlig’i organlaridan qon ketganda birinchi yordam ko`rsatish.
   
5. 
   Burun qonashi. Burun qonaganda birinchi yordam ko`rsatish
   

Qon quyidagi uch asosiy vazifani bajaradi:

1. Organizm to`qimalariga kislorod va to`yimli moddalarni yetkazib berish hamda hayot faoliyati mahsulotlarini chiqarish.

2. Antitelalarni ishlab chiqarish yo`li bilan organizmni kasalliklardan himoya qilish hamda infektsiyadan muhofaza qilish.

3. Qon butun organizm bo`ylab aylanishi hisobiga tananing doimiy haroratini saqlab turish.

Qon ketish organizmda bir necha reaktsiyani uyg’otadi. Miya, yurak va buyrak hayotiy muhim organlarga kislorod bilan to`yingan qon oqimini saqlab turish uchun yo`qotilgan qon o`rnini darhol to`ldirishga harakat qiladi. Jarohatlangan joydagi qon iviy boshlaydi. Ivish - shikastlangan tomirni berkitish va qon ketishini to`xtatishga qaratilgan qonning quyulish jarayonidir. Shuningdek, organizm qizil qon tanachalarini ko`proq ishlab chiqara boshlaydi, bu hujayralarga kislorod yetkazib berilishiga yordam beradi. Oddiy vaziyatda organizmdan chiqarib yuboriladigan ortiqcha suyuqlik, aylanayotgan qonning doimiy miqdorini saqlab turish maqsadida yana qon oqimiga qo`shiladi.

Aylanib turgan qon hajmi xavfli darajagacha kamayishiga olib keluvchi qattiq qon ketishi jabrlanuvchining hayotiga xavf soladi. Natijada hayotiy muhim organlar yetarli miqdorda kislorod bilan ta'minlanmaydi.