Маъруза машғулотининг технологик картаси

ўқув предметининг мақсади ва вазифалари


К И Р И Ш

Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”, “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури тўғрисида” ва “Йўл ҳаракати хавфсизлиги тўғрисида”ги Қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 31 майдаги “Автомототранспорт воситалари ва шаҳар электр транспорт воситалари ҳайдовчиларни тайёрлаш, қайта тайёрлаш ҳамда уларнинг малакасини ошириш бўйича нодавлат таълим хизматлари кўрсатиш фаолиятини лицензиялаш тартибини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 408-сонли қарорига асосан, автомототранспорт воситалари ва шаҳар электр транспорти воситалари ҳайдовчиларини тайёрлаш ва қайта тайёрлашга қўйиладиган Давлат талабларига мувофиқ “В” тоифадаги автотранспорт воситалари ҳайдовчиларини тайёрлаш бўйича “Ташишларни ташкил этиш” ўқув предметидан технологик хариталар ишлаб чиқилди.

Автомобиль транспорти давлат иқтисодиётини муваффақиятли ривожланишини ҳаракатга келтирувчи кучларнинг муҳим таркибий кисмларидан биридир. Мамлакатимизда, янгиланиш, модернизация килиш жараёнлари жадал ривожланиб бормокда.
Давлат корхоналари билан бир қаторда янги турдаги нодавлат ташкилотларни, яъни акционерлик компаниялари, хусусий ва якка тартибда ишлайдиган тадбиркорлар сафи, автомобиль транспорти соҳасида ҳам сезиларли даражада купайди.
Республикамизнинг умумий транспорт тизимида автотранспорт алоҳида ўринни эгаллайди. Шунинг учун автомобилларда йўловчиларни ва юк ташиш технологиясини, транспорт воситаларидан фойдаланиладиган жараёнини, шу жумладан, автотранспорт воситаларини техник ҳолатини фойдаланишга тайёр ҳолатда бўлишини ва бошқаришни талаб этади.
Ушбу методик қўллама Узбекистон Республикаси автомобиль ва дарё транспортида йўловчилар ва юк ташишни тартибга солувчи, қонуний ва норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар, автотранспортда меҳнатни муҳофаза қилиш ва меҳнат муносабатлари, солиқ ва Фуқаролик кодексларидан кўчирмалар ва бошқа раҳбарлик ҳужжатлари киритилган.Қўлланмада бозор иқтисодиётига ўтиш шароитида транспорт тизимининг, мулкчилик-ҳуқуқий шакли ва мансублигидан қатъий назар, фаолият кўрсатиш самарадорлигининг балансланганлигига (тенглигига), бошқарувнинг мос ва керакли бўлганларини танлашга, зарур бўлганда шу муносабатларни оператив ўзгартириш имкониятларига кўп жихдтдан автомобиль ва дарё транспортида йўловчилар ва юк ташиш билан шуғулланувчи раҳбарлар, мутахассислар ва ташувчиларга боғлиқлиги кўрсатилган.
“Қонунчилик асослари” бобида Ўзбекистон Республикасининг “Шаҳар йўловчилар транспорти”, “Автомобиль транспорти тўғрисида”ги, “Йўл ҳаракати хавфсизлиги ўғрисида”ги, “Фаолиятнинг айрим турларини лицензиялаш тўғрисида”ги, “Тадбиркорлик фаолиятини эркинлигининг кафолатлари тўғрисида”ги қонунлари, “Узбекистон Республикасида автомобиль транспортида йўловчилар ва багаж ташиш қоидаларини ҳамда автобусларда йўловчилар ташиш хавфсизлигини таъминлашга доир талаблабларни тасдиқлаш хдқида”, “Йўналишсиз таксилар фаолиятини тартибга солиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги бошқа бир қатор қарорлари келтирилган.
Автомобиль транспорти юқори чаққонлиги (маневрчанлиги), ҳаракатчанлиги, элтиб қўйиш жадвалини тез ўзгартириш мумкинлиги, ташишнинг аникдиги билан ажралиб туради. Қоидага кўра “Эшикдан-эшиккача” аралаш ташишларда бошланғич ва охирги йўлларнинг
қисмларида автомобиль транспортидан фойдаланилади.
Методик қўлланмадан Ўзбекисгон автомобиль транспорти соҳасида, Олий ўқув юртлар бакалаврлари, магистрлари, коллеж педагоглари, ҳайдовчиларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш ўқув муассасаларида, мулкчилик шаклидан қатьий назар автомобиль транспортида йўловчилар ва юк ташиш билан шуғулланувчи рақбарлар, мутахассислар, малака ошириш курслари тингловчилари, автотранспорт корхоналари учун қўлланма сифатида фойдаланишлари мумкин.
“Ташишларни ташкил этиш” ўқув предметидан мавзулар бўйича намунавий ўқув режаси

№	Мавзулар	Соатлар
		жами	шу жумладан
			назарий
1	Ҳаракатланувчи таркиб ишининг асосий кўрсаткичлари	1	1
2	Юк ва йўловчиларни ташишни ташкил этиш	1	1
3	Ҳаракатланувчи таркибнинг ишига диспетчерлик қилиш	1	1
4	Ҳайдовчининг меҳнат қилиш ва дам олиш режими	1	1
5	Ҳайдовчи меҳнатини муҳофаза қилиш	1	1
	Синов	1	1
	Жами:	6	6

“Ташишларни ташкил этиш” ўқув предметидан мавзулар бўйича