Ma'ruza Geotexnologiyaning fizik-geologik asoslari Reja

Tog’ jinslarining issiqlik xususiyatlari.
Jinslarni issiqlik xususiyatlariga foydali qazilma konlarini qazib olishning geotexnologik usullari asosida, ularni ma'lum bir haroratgacha qizdirib va ko'chma holatga o'tkazish uchun ishlatiladi.
Tog’ jinslarining fazaviy o'zgarishga eritish, bug'lanish, sublimatsiya, kristallanish va kondensatsiyaga bo'linadi.
Erish - bu foydali qazilmani qizdirilganda suyuqlikka aylanish qobiliyatiga aytiladi. U erish harorati va nisbiy erish issiqligi bilan ajralib turadi. Erish nuqtasi deganda tog’ jinslari massivining erishi boshlanishi va uning suyuq holatga to'liq o'tishini belgilaydigan harorat oralig'i tushuniladi. Nisbiy erish issiqligi - bu tog’ jinsi massiv birligining eritish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori.
Bug'lanish (par hosil qilish) - bu mineralning qattiq yoki suyuq fazadan gazsimon fazaga o'tish qobiliyati. U miqdoriy ravishda - bug'lanish issiqligi bilan - molekulalar orasidagi bog'lanish kuchlarini va ularning sirtdan "ajralishini" yengib o'tish uchun zarur bo'lgan issiqlik miqdori bo'yicha baholanadi.
Sublimatsiya - bu mineralning qattiq holatdan gaz holatiga o'tish qobiliyati. Miqdoriy ravishda, bu sublimatsiya issiqligi bilan baholanadi.
Kristallanish - bu mineralning eritmalar, eritmalar yoki gazlardan kristallar hosil qilish va o'sishi. Bu boshlang'ich fazadagi muvozanat (to'yinganlik yoki gipotermiya) natijasida yuzaga keladi. Miqdoriy ma'noda u kristallanish darajasi va kristallanish harorati bilan tavsiflanadi. Kristallanish darajasi - bu eritma yoki eritmadan qattiq fazaga chiqarilgan moddaning miqdori. Kristallanish harorati - qattiq fazalar hosil bo'lishining boshlanishiga mos keladigan harorat.
Kondensatsiya - mineralning gaz holatidan qattiq yoki suyuq holatga o'tish qobiliyati.
Mineralni isitishga asoslangan geotexnologik usullarning texnologik parametrlarini hisoblashda tog’ jinsi massivining quyidagi issiqlik xususiyatlari ham qo'llaniladi: issiqlik o'tkazuvchanligi, issiqlik sig'imi, issiqlik kengayishi yoki siqilishi.
Issiqlik o'tkazuvchanligi - harorat farqi yuzaga kelganda tog’ jinsining issiqlik energiyasini uzatish qobiliyati. Bu issiqlik o'tkazuvchanlik koeffitsienti va konveksiya koeffitsienti bilan tavsiflanadi.
Issiqlik quvvati - harorat ko'tarilishi bilan tog’ jinsining issiqlik tarkibini oshirish qobiliyati. Bu o'ziga xos, o'rtacha va haqiqiy issiqlik quvvati bilan, shuningdek issiqlik diffuziya koeffitsienti bilan tavsiflanadi.
Issiqlik kengayishi yoki qisqarishi - bu harorat o'zgarganda tog’ jinsining chiziqli o'lchamlarini o'zgartirish qobiliyati. U hajmli va chiziqli kengayish koeffitsientlari bilan tavsiflanadi.