Ma’ruza fanning predmeti, maqsadi va vazifasi

Arxeologiya fanining vazifalari:

• 
  Insoniyat tomonidan yaratilgan moddiy-madaniyatning paydo bo’lishi va rivojlanish bosqichlarini o’rganadi.
  
• 
  Moddiy madaniyat asosida jamiyat taraqqiyotini o’rganadi.
  
• 
  Har bir tarixiy davrga xos bo’lgan tarixiy jarayonlarni moddiy madaniyatda aks ettiradi.
  
• 
  Arxeologiya tarixiy fanlar xususan antropologiya, etnografiya bilan hamkorlikda odamning paydo bo’lishi, rivojlanishi va migratsiya jarayonlarini o’rganadi.
  
• 
  Joylardagi arxeologik ekspeditsiyalarni maxsus muassasalar: arxeologik tadqiqot institutlari, oliy o’quv yurtlarning arxeologiya kafedralari, san’atshunoslik institutlari, muzeylar va shuningdek o’lkani o’rganish to’garaklari tashkil etadi.
  

2. ARXEOLOGIYa FANI TADQIQOT TURLARI VA ISh USLUBI

Tarixda hech bir narsa, hodisa va voqea izsiz yo’qolmaydi. Ular haqida yozma manbalarda saqlanmasligi mumkin, lekin moddiy madaniyatda adbatta iz qoladi. Shularni topish, izlash va izohlash arxeologlar vazifasi sanaladi. Shu sababdan arxeologik tadqiqot ishlari hech qachon tugallanmaydi, chunki moddiy manbalaning aksariyati er ostida bo’lib, ularni topish mushkul va nihoyatda ko’p vaqt talab etadi. Bugungi kunda arxeologiya sohasi nihoyatda kengayib, murakkablashib bormoqda. Arxeologiya fani taraqqiyoti davrida asosan ikki tadqiqot turi shakllandi. Ular, arxeologiya va suv osti arxeologiyasi tadqiqot turlaridir.

1. 
   Arxeologiya – (er usti arxeologiyasi) uzoq yillar davomida er qariga ko’milib ketgan yodgorliklarni qazib o’rganadi. Inson tomonidan yaratilgan turur-joy qoldiqlari(shahar, qishloq, qal’a, karvonsaroylar, ibodatxonalar, qo’rg’onlar va h. k.), odamlar yashagan g’or va makonlar, manzilgohlar, ungirlarni o’zining ish uslubida qazib o’rganadi. Uning ish uslubi metodologik jihatdan 3 qismdan iborat. Ular:
   

•