Маъруза №2 Мавзу: Оксидланиш ва қайтарилиш реакцияларига асосланган титрлаш моҳияти ва методлари

Оксидланиш-қайтарилиш методларида мувозанат костантаси.
Реакциянинг мувозанат константаси (К_мув)) 0 дан  гача бўлиши мумкин. К_мув бирга яқин бўлса, реакция амалда кетмайди. Унинг қиймати қанча катта бўлса, реакция шунча ўнг томонга сурилади.
Ушбу реакцияни олайлик:
box₁  ared₂  bred₁  aox₂ (a)
Бу реакциянинг мувозанат константаси
(б)
Реакция (а) ни 2та ярим реакция ҳолида ёзайлик
b оx₁  ne  bred₁
a ox₂  ne a red₂
Бу реакциялар учун Нернст тенгламасини ёзамиз:


Мувозанат вақтида Е₁  Е₂, шунинг учун
бундан
(в)
Тенглама (в)да логарифм остидаги қиймат К_мув га тенг. Шунинг учун

Демак,Е₀₁-Е₀₂ қанчалик катта фарқ қилса, К_мув шунча катта бўлади ва реакция охиригача боради.
Оксидланиш-қайтарилиш реакциясининг охиригача бориш мезони.
a red₁bOx₂mH^aOx₁bred₂nH₂O (1)

чунки 0,1% хатосиз бўлмайди
0,9991 охирги экв. нуқта


E₀₂ -E₀₁  0 ни тенглама (1) га қўйсак



баъзи бир ўзгартиришлардан сўнг



реакциянинг охиригача бориш мезони

бунда: а - оксидловчининг коэффициенти
b - қайтарувчининг коэффициенти
m-[H^]ионларининг коэффициенти
n - электронлар сони
Мисол:
1) 1н. HCI муҳитида Fе^3 ни SnCI₂ билан қайтариш мумкинми?
Маълумотномадан

Шартни текширамиз
òåíгламанинг ўнг томони
чап томони 0,77-0,15  0,62в
0,62 > 0,25. Демак, реакция охиригача боради.
2) Fе^2 ни VO₃^--билан рН  2 да оксидлаб бўладими?

ўнг томон :
чап томон : 1,2 - 0,77  0,43 в
0,43 < 0,8 реакция охирига бормайди. Фақат сифат томонидан бориши мумкин.
3) Шу реакцияда рН  0 бўлса, яъни [H^]  1 мольл бўлса,
ўнг томон 
чап томон  1,2 - 0,77  0,43 в 0,43>0,34 реакция миқдор жиҳатдан охиригача боради.