Ma’ruza №1 Mavzu: aes turlari. Aes asosiy texnolоgik qurilmalari

Adabiyotlar ro’yxati

1. Mingazov R.F. «IESning bug‘ Issiqlik va atom elektr stansiyalari». –Toshkent.: Turon-iqbol, 2006.

2. Mingazov R.F., Saydaxmedov S.S. “IESning issiqlik stansiyalarida issiqlik energetika qurilmalarini ishlatilish va ta'mirlash”. –Toshkent.: Voris, 2007.
3. Osnovnoe oborudovanie AES: uchebnoe posobie / S.M. Dmitriev [i dr.] - Minsk: «Visheyshaya shkola», 2014. - 436 s.
3. Tashlikov O.JI. Osnovk yadernoy energetiki: uchebnoe posobie /Tashlikov
O.JI. - Ekaterinburg: Izd-vo Ural. Un-ta, 2016. - 212 s.
4. Margulova T.S. Atomnie elektricheskie stansii: Uchebnik dlya vuzov / T.x. Margulova. - 5-e izd. pererab. i dop. - M.: Vissh. shkola, 1994. - 360 s.
5. Turbini teploviх i atomniх elektrostansiy / V. Frolov, A. Bulkin, A. Truхniy, A. Kostyuk. -M.: Izd-vo MEI, 2001. - 488 s.

AMALIYOT № 1
YADRO YOQILG’ISI SARFINI ANIQLASH
Nazariy qism
Mamlakatning energetik iqtisodiyoti - bu milliy iqtisodiyotni yoqilg'i, energiya, issiqlik, siqilgan va konditsionerli havo, kislorod, suv va boshqalar bilan ta'minlashga mo'ljallangan moddiy qurilmalar va jarayonlar majmuasidir.
Energiya iqtisodiyotini bir -biriga bog'langan bir qancha aloqalarni o'z ichiga olgan energiya zanjiri deb hisoblash mumkin: energiya manbalari, transport, omborlar, ishlab chiqaruvchi qurilmalar, uzatish moslamalari, iste'molchilar.
Bu energiya zanjirining bir bo'g'inining o'zgarishi boshqalarga ta'sir qilishi mumkin. Bu mavjud elektr tarmoqlarini mustahkamlashni, elektr stantsiyalarida qo'shimcha ishlab chiqarish quvvatlarini ishga tushirishni, omborlar va temir yo'llarning imkoniyatlarini kengaytirishni va yoqilg'i ishlab chiqarishni ko'paytirishni talab qilishi mumkin. Shuning uchun, elektr zanjirining (EK) har bir alohida bo'g'inini alohida -alohida emas, balki ko'rib chiqilayotgan texnik echimlarning boshqa bo'g'inlarga ta'sirini hisobga olgan holda o'rganish kerak. Energiya sektorining tashqi aloqalari ikki yo'nalishda namoyon bo'ladi: operatsion va qo'llab -quvvatlovchi. Birinchilari sanoat, transport, qishloq xo'jaligi, kommunal xo'jalikning texnologik jarayonlari bilan amalga oshiriladi. Bu birinchi ulanishlarning ajralmasligi elektr va issiqlikni ishlab chiqarish, uzatish va iste'mol qilish jarayonlarining amaldagi tasodifiyligi bilan belgilanadi. Energiyani amalda aniq miqdorda saqlay olmaslik ishlab chiqarish quvvatlarini, issiqlik va atom elektr stantsiyalarida yoqilg'ini, gidroelektrostantsiyalarda suvni zaxiralarini yaratish zarurligiga olib keladi. Ikkinchisi yoqilg'i sanoati, metallurgiya, mashinasozlik, qurilish sanoati va transport qurilmalarining oldindan muvofiqlashtirilgan rivojlanishini ta'minlash zarurati bilan belgilanadi.
1 – masala. Reaktiv pog'onada o’ta qizigan bug' boshlang'ich bosimi p₀ = 2,0 MPa va harorati t₀ = 350 ºS dan p₂ = 1,4 MPa bosimgacha kengaymoqda. Agar turbina pog’onasi soplosining tezlik koeffisiyenti φ = 0,95, soplo orqali bug’ sarfi M = 1,2 kg/s, soploning sarf koeffisiyenti ₁ = 0,95 va pog’onaning reaktivlik darajasi  = 0,5 ga teng ekanligi ma’lum bo'lsa – torayuvchi soploning chiqish kesimi yuzasini aniqlang.