Ma’ruza №1 Mavzu: aes turlari. Aes asosiy texnolоgik qurilmalari

4 – masala. Reaktiv pog'onada o’ta qizigan bug' boshlang'ich bosimi p₀ = 1,4 MPa va harorati t₀ = 350 ºS dan p₂ = 0,35 MPa bosimgacha kengaymoqda. Agar turbina pog’onasi soplosining tezlik koeffisiyenti φ = 0,96, soplo orqali bug’ sarfi M = 1,8 kg/s, soploning sarf koeffisiyenti ₁ = 0,96 va pog’onaning reaktivlik darajasi  = 0,5 ga teng ekanligi ma’lum bo'lsa – kengayuvchi soploning chiqish kesimi yuzasini va minimal kesimi yuzasini aniqlang.
Yechish: Soplodan oqib o’tayotgan bug’ning kritik bosimini (Pa) (1.27) formuladan aniqlaymiz:

Demak p₁ bosim p_kr bosim qiymatidan kichik ekan. Ushbu holatda soploning chiqish kesimida kritik bosimga erishiladi va bug’ning soploda p₀ bosimdan p_kr bosimgacha kengayishi yuz beradi.
iS – diagrammadan bug’ning boshlang’ich entalpiya ko’rsatkichlari i₀ = 3150 kJ/kg, i_kr = 2985 kJ/kg, i₁ = 2810 kJ/kg va solishtirma hajm ko’rsatkichlari v_kr = 0,324 m³/kg, v₁ = 0,593 m³/kg ga teng ekanligini topamiz (1.10 – rasm).
Soplodan oqib o’tayotgan bug’ning haqiqiy tezligini (1.2) formulaga asosan hisoblaymiz:

Kengayuvchi soploning chiqish kesim yuzasini (m²) (1.25) formulaga ko’ra:

Soplodan oqib o’tayotgan bug’ning kritik tezligini (1.2) formulaga asosan hisoblaymiz:

Kengayuvchi soploning minimal kesim yuzasini (m²) (1.26) formuladan aniqlaymiz:


1.9 – rasm. 1.10 – rasm.


5 – masala. Agar aktiv pog'onada bug' boshlang'ich parametrlari p₀ = 2,0 MPa bosim va t₀ = 350 ºS haroratdan p₁ = 1,5 MPa bosimgacha kengaysa, pog’ona soplosining tezlik koeffisiyenti φ = 0,95, ishchi kuraklarining tezlik koeffisienti ψ = 0,87, soploning disk yassiligiga nisbatan qiyalik burchagi α₁ = 13º, kuraklar oralig'idagi aylanma tezlikning soplodan oqib o'tayotgan bug'ning haqiqiy tezligiga nisbati u/c₁ = 0,45, bug’ning ishchi kuragidan chiqish burchagi β₂ = 22º, bug’ning ishchi kuragidan chiqishdagi solishtirma hajmi v₂ = 0,143 m³/kg, pog’onaning o’rtacha diametri d = 1,0 m, bug’ sarfi M = 30 kg/s, ishchi kuraklarining sarf koeffisiyenti ₂ = 0,95 va bug’ning kirishdagi partsiallik darajasi ε = 0,4 ga teng ekanligi ma’lum bo'lsa – ishchi kuraklarining chiqish kesim yuzasini va chiqish balandliklarini aniqlang.