Маъруза : Фототокнинг сўниши ҳодисаси. Қолдиқ фотоўтказувчанлик

E
g
, бўлгани туфайли) бошқа 
hv
≈
E
И 
 
ѐруғлик билан ҳам ѐритилади. Бу ҳолда қўшимча ѐруғлик 
элктронларни
υ
-
зонадан II сатҳларга чиқаради ва қолган жараѐнлар 
юқорида ѐзилга-нидек кечади. Қўшимча ѐруғлик сифатида яримўтказгичлар 
учун асосан инфрақизил ѐруғликдан фойдаланилгани туфайли бу ҳодиса 
фототокни инфрақизил ёруғлик билан сўндириш
деб аталади. 

---

Фототок инфрақизил нурлар билан сўндирилганда температура ўрнига 
қўшимча ѐруғлик энергияси олинади, яъни сўниш максимум бўлганда 

Q(hv) =
(
γ
ns
 

γ
pm
)
1

2

(15.1) 
Буларда 

γ
нинг олдидаги индекслар электронлар ва ковакларнинг 
M
ва 
S
сатҳларда ушлаб олиниш кесими юзаларини кўрсатади.
 
15.1.да сўниш 
катталиги ѐруғликнинг интенсивлигига боғлиқ бўлмай фақатгина 
M
ва 
S
сатхларнинг электронларни ушлаб олиш кесими юзасининг ѐруглик 
таъсирида ўзгаришига боғлиқ бўлади.
 
Қолдиқ фотоўтказувчанлик ҳодисаси.
Ёруғлик таъсирида пайдо бўлган 
қўшимча заряд
ташувчилар, аввал кўрганимиздек, мувозанат ҳолатда бўлади 
ва ѐруғлик таъсири тўхтатилгандан кейин заряд ташувчиларнинг яшаш 
вақтига тенг вақт ичида йўқ бўлиб кетади. Лекин, кўп катта қаршиликка эга 
бўлган яримўтказгичларда ѐруғлик таъсири тўхтатилгандан кейин 
ҳам қўшимча пайдо бўлган электр ўтказувчанликнинг кўп қисми узок 
вақтгача сақланиб қолиши кузатилади. Мана шу ҳодисани 
қолдиқ