Маъруз бошқариш тизимига кириш режа: 1

Vixrovoy sarf o’lchovchilar
Oqim yo’liga qo’yilgan har qanday to’siq unda vixr hosil qiladi va bu vixr o’tayotgan oqim hajmiga proporsional bo’ladi. Hozirgi kunda sanoatda oqim sarfini o’lchash qurilmalar turlari ko’payib bormoqda. Ulardan oqimda hosil bo’ladigan to’lqin (выхровые) sarf o’lchagichlar, ultra ovozli sarf o’lchagichlar, koriolis sarf o’lchagichlar mavjud.
SATHNI O’LCHASH USULLARI
Ko’pincha kimyo sanoatida sig’imlardagi (yomkost) suyuqlik va sochiluvchi moddalarni sathini o’lchashga yoki shu sathni biror ko’rsatkichda boshqarish talab etiladi. Sath to’g’risida axborot beruvchi qurilma “уровномер” – sath o’lchovchi. Agar sath haqida signal ishlab chiqarsa – axborot beruvchi (signalizator) deb ataladi.
Kimyo sanoatida sath o’lchashning turli usullari qo’llaniladi. _{ } - shakldagi shisha idishlar yordamida sathni o’lchash; mexanik usul – qalqovichlar yordamida; induktiv datchiklar yordamida; gidrostatik usul; yomkost (konditsioner) yordamida; fotoelektrik, ultratovushli, akustik, radioizotopli. Sathni o’lchash usulini aniqlashda ko’p faktorlarni hisobga olish kerak bo’ladi.
Oddiy sath o’lchagichlar:

10.5-rasm. Differensial-transformatorli qalqovichli sath o’lchovchi sxema	10.6-rasm. Сузувчи (Буйковый) sath o’lchagich sxemasi

10.5-rasmda differensial-transformatorli qalqovichli sath o’lchovchi sxema berilgan, sath o’zgarishi datchik serdechnigini holatini o’zgartiradi. Natijada chiqish signali O’zgaradi va sath to’g’risida axborot paydo bo’ladi. 10.6-rasmda bu’yoqli sath o’lchagich sxemasi keltirilgan. Suyuqlik sathi o’zgarganda bu’yoq holati o’zgaradi va bu axborot o’zgartirgichga beriladi. Natijada funksiya L(t) sath to’grisida axborot ko’rsatadi.