Маъруз бошқариш тизимига кириш режа: 1

Рақамли тизимлар хотираси
Рақамли ахбаротни эслаб қолиш учун триггер ишлатилади. Триггер шундай қурилма-ки, у икки турғун ҳолатда бўлиши мумкин. Биринчиси “1” ҳолатда , иккинчиси “0” ҳолатда.
Рақамли тизимларда ярим ўтказгичлар триггерлар кўплаб қўлланилмоқда, улар интеграл микросхемалар ёрдамида ечилади. Бундай триггерлар икки қисқартли ўзгармас токли кучайтирувчи ҳисобланади ва мусбат тескари алоқага эга бўлади.
7-5- расм оддий статик триггер келтирилган, бу триггер иккита транзистордан тузилган бўлиб, унинг битта транжтори доим очиқ, иккинчиси доим ёпиқ.

Триггер бир ҳолатдан иккинчи ҳолатга ўтиши учун (VТ1 ёки VТ2) коллекторга мусбат ёки манфий импульс бериш керак. Бу ҳолда триггернинг биттаси <<1>> ҳолатга келади ва S-кириш (sет мувозанат ҳолат ва бошқаси <<1>> дан чиқиб кетади, <<0>> ҳолатга ўтади R (reset - ўтиш) ҳолатга ўтади, бундай триггер RS-триггери деб аталади (расм 7-6).
7.6 - расм.Статик триггер
RS - триггер шартли чизмаси 7-7-расмда келтирилган. Микросхема RS-триггер иккита базовий элемент И-Не ва Или-Не асосида қурилган.
Ахборотларни ёзиш бўйича триггерлар асинхрон ва синхрон турларга бўлинади. Асинхрон триггерларда ҳолат (чиқиш сигнали) ўзгариши кириш сигналига боғлиқ. Синхрон триггерда ҳолат ўзгариши фақат триггерга синхрон сигнал келиб тушади ва чиқиш сигнали пайдо бўлади. RS - триггери асинхрон туркимга киради. RS - асосида синхрон Д-триггер қуриш мумкин (расм 7-7).




7.7-расм. Синхрон Д-триггер
Ёзиб олиш учун мўлжалланган сигналлар Д-киришга берилади. Ёзиш мосламасини (вақтини) аниқловчи сигналлар C-киришга берилади.
Статик Д-триггер ҳолатини фақат C=1 бўлгандагина ўзгартиради. Агар C-киришга <<0>> сигнал берилса, триггер чиқишда ўзгариш бўлмайди, олдинги ҳолат ўзгармай туради. Диаграммада кўриниб турибди-ки, Q сигнали C сигналининг 2 такти билан “0” ўтади, 3 импульс босилганда Д сигнал ва Q сигнал бошланади, чиқиш сигнал ўзгариши (Q) C сигналга қараб 4 сигнал тугаши билан тугайди, яъни триггер ҳолати ўзгаради.
Триггер чиқиш сигнали Q ўзгармайди, яъни триггер ўтиши кечга қолади. Д ҳолат тугаган синхронловчи сигнал келганда триггер ҳолати ўзгариб, С сигнал ўзгаради, бу ҳолат учун триггер Д-триггер(delay-кечга қолувчи) деб аталади.