Маркетинг тизимида товар сиёсати

Ғояларни излаш ва танлаш жараёнида эҳтиёжлар ривожланиши, истеъмолчиларнинг хатти-ҳаракатлари ва хоҳиш-истаклари, инсон ҳаёт фаолияти истиқболли соҳаларининг ривожланишига алоҳида аҳамият берилади (дам олиш, ахборотлаштириш, автомобиллаштириш, шаҳар ташқарисидаги қурилиш ва ҳоказо). Янги ғояларнинг манбалари сифатида ходимлар, тақсимот каналлари, рақобатчилар ва бошқалар бўлиши мумкин. Улар бозорга мўлжалланган бўлади ва улар орасидан истеъмолчиларнинг хоҳиш-истаклари ва эҳтиёжларига асосланган имкониятларни аниқлайдилар, сўнгра бу истакларни қондиришга илмий тадқиқотлар йўналтирилади. Лабораторияга мўлжалланган манбалар фундаментал тадқиқотлар асосида имкониятларни аниқлайди. Бу тадқиқотлар янги билимларга эга бўлишга мўлжалланади ва янги товарлар ғояларининг туғилишига билвосита сабаб бўлади.
Янги ғояларни генерация қилиш усуллари «мия ҳужумларини» ўз ичига олади. Бозорни таҳлил қиладиган кўпгина мутахассислар шундай фикр юритадилар: янги ғояларни генерация қилиш учун кенгроқ дунёқарашга эга бўлиш керак, улар қанчалик ғайриоддий бўлишидан қатъий назар уларни танқид қилмаслик керак.
Янги товар концепциясини аниқлаш товарнинг якуний тавсифларини истеъмолчининг унга муносабатини ҳамда ишланманинг бу босқичида харид қилиш ниятини аниқлаш учун истеъмолчига тақдим этиладиган манфаатлар тўпламининг тасвирини билдиради. Бу потенциал истеъмолчилар ташаббускорлигининг синовидир. Улар товарнинг оғзаки тасвири, ёзма маълумот ёки янги товарнинг тасвирига ўз муносабатларини ифодалаши керак. Бунда қўйидаги саволларга жавоб кутилади: Ғояни тушуниш осонми? Мазкур маҳсулотнинг бозордаги мавжуд товарларга нисбатан аниқ афзалликларини кўряпсизми? Бу товарни сотиб оласизми? У реал эҳтиёжни қондирадими? Маҳсулотнинг реал бозор тавсифларига тегишли нимани таклиф қилишингиз мумкин? Сиз уни тез-тез харид қиласизми? Ундан ким фойдаланади? Бу саволларга ойдинлик киритиш учун бозорни тестлаш, фокус-гуруҳларни ўтказиш қўлланиши мумкин.
Товарни ишлаб чиқариш босқичида товар ғоясини физик шаклга мужассам қиладилар ва маҳсулотни лойиҳалаш, ўраш, маркани ишлаб чиқиш, маҳсулот вазиятини аниқлаш, истеъмолчининг муносабатини ва фойдаланишини текшириш йўли билан асосий маркетинг стратегиясини белгилайдилар.
Маҳсулот конструкцияси ҳақида қарор қабул қилиш улар тузилган материалларнинг сифатини ва турини, ишлаб чиқариш усулини танлаш, маҳсулот бирлигига тўғри келадиган ишлаб чиқариш вақти қийматини белгилаш, ишлаб чиқариш қувватидан фойдаланиш даражаси, ўлчамлари, ранги, шунингдек, ишланмалардан тижорат фойдаланишига ўтиш учун зарур бўлган даврни танлаш демакдир. Ўрашга доир қарорлар қандай материаллар ишлатилишини аниқлайди. Савдо маркасига доир қарорлар янги ёки мавжуд номни танлаш, савдо маркасининг ҳимояланишини ўз ичига олади. Маҳсулот ҳолатини аниқлаш — бозор сегментини танлаш, янги маҳсулотни рақобатдош маҳсулот ва фирманинг бошқа таклифлари билан таққослаш демақдир. Тайёр маҳсулотни одатда тест орқали синайдилар. У қуйидаги схема бўйича амалга оширилиши мумкин:
1. Янги товар концепциясини тест орқали синаш (маҳсулотни потенциал истеъмолчиларга таништириш).
2. Товарни тест орқали синаш (дегустация, меъёрлар ва талабларга мос келиши ва ҳоказо).
3. Бозорни тест орқали синаш (потенциал истеъмолчиларни аниқлаш ва уларни ижтимоий-иқтисодий мезонлар бўиича гуруҳлаш).
4. Номини тест орқали синаш (берилган ном қандай ҳис-туйғуларни уйғоташини аниқлаш, таклиф этилган номларни қандай қабул қилишлари ҳақида потенциал истеъмолчилар билан интервьюлар ўтказиш).
5. Ўрамни тестдан ўтказиш истеъмолчилар орасида ўрам ва дозалаш турлари бўйича: банкалар, стаканлар, пакетлар, бутилкалар (афзалликларни сўровлар орқали аниқлаш).
6. Рекламани тестдан ўтказиш (товарларнинг танланиш сабабларини аниқлаш ва бозорга чиқиш босқичида қулай обрў-эътиборни яратиш).