Marketing tadqiqotlari

(gorizontal diversifikatsiya)
 
mahsulotlarni o'zlashtiradi; 
-  korxona  eski  mahsulotlarni  takomillashtirib  ilgarigi  iste`molchilar  va  bozorlarga  taklif  etadi 
(vertikal, diversifikatsiya); 
-  korxona umuman yangi bo'lgan texnik va bozor munosabatlari jihatdan avvalgi mahsulotlar bilan 
hech qanday aloqasi bo'lmagan mahsulotlarni o'zlashtiradi 
(lateral diversifikatsiya).
 

---

 
61 
 
Diversifikatsiya  korxona  dasturining  maqsadli  kengaytirilishi  deb  qaralishi  u  sotish  xavf-
xatarlarini va avvalgi bozorlar, iste`molchilar yoki mahsulotlarga bog'liklikni kamaytirishga imkon 
beradi.  Diversifikatsiya  haqida  qaror  qabul  qilinganda  korxona  quyidagi  yo'nalishlardan  biri 
bo'yicha borishè mumkin: 

 
 yangi mahsulotni ishlab chiqish (o'z ishlanmasi yoki ishlanmaga buyurtma berish); 

 
 mahsulot yoki texnologiyaga litsenziya olish; 

 
 korxonani sotib olish; 

 
 kooperatsiya (mahsulotlar almashish yoki qo'shma korxona tashkil etish). 
Marketing  faoliyatida  yangi  tovarlarni  ishlab  chiqish  -  bu  bozorda  muvaffaqiyatga 
erishishning  muhèí  masalalaridan  biri.  Bozor  uchun  yangilik  bo'lgan  tovar  yordamida  korxona 
oldinga  chiqadi,  yangi  bozorni  shakllantiradi,  raqobatchilardan  o'zib  ketadi,  o'z  daromadlarini 
oshiradi. 
U yoki bu tovarlarning bozor uchun yangiligini mezonlar tizimi asosida aniqlash mumkin. 
Bunda  nafaqat  yangi  ehtiyojlarni  qondiradigan  yangi  tovarlar  (del'toplan,  vindserfing),  yoki 
mavjud  ehtiyojlarni  yangicha  qondiradigan  tovarlar  (internet,  audiovideotexnika  va  boshqalar), 
balki  ma`lum  bo'lgan  tovarning  yangi  o'rami  (masalan,  "tetrapak"  sutining  yangi  o'rami), 
raqobatchi  tovarga  nisbatan  yangi  narxi  ham  kiradi.  Bu  erga  tovar  sotishning  yangi  shakllarini 
tashkil  etishda  tovarning  yangi  imkoniyatlarini,  reklama  kampaniyasining  o'tkazilishi  va 
hokazolarni kiritish mumkin. Yangi xom ashyo materiallari va texnologiyalardan foydalanish ham 
tovarning bozor uchun yangilik belgisi bo'lib hisoblanadi. 
Marketing  tovar  ishlab  chiqaruvchilarni  bozorda  ma`lum  ustunliklarga  ega  bo'lish  va 
o'zlarining  mahsulotlarini  takomillashtirishga  yo'naltirish  uchun  bozor,  tovar,  sotish,  ishlab 
chiqarish  mezonlarining  tizimiga  ega.  10.1.-jadvalda  yangi  mahsulotlarni  ishlab  chiqish  bilan 
bog'liq qarorlarni qabul qilish sohasi va ularning mazmuni keltirilgan. 
10.1.-jadval