Marketing tadqiqotlari

Qisqacha xulosalar. 
 
Tovarning  raqobatbardoshligi  deganda  uning  xaridor  uchun  jozibadorligi  tushuniladi. 
Tovarning raqobatbardoshiligi bu tovarning o'ziga o'xshagan raqobatchi-tovarlar orasidan iste`mol 
xossalari va texnik-iqtisodiy ko'rsatkichlari bilan ajralib turishidir. 
Demak, tovar raqobatbardoshligi iste`molchi olgan bepul foyda, naf orqali baholanadi va 2 
ko'rsatkichni birlashtiradi: 

 
Tovarning narxi 

 
Tovarning iste`mol qiymati 
Tovar  raqobatbardoshligi  tushunchasi  quyidagi  guruhlarga  birlashtirilgan  ko'rsatkichlar 
tizimi orqali ochib berilishi mumkin: 
  texnik; 
  iqtisodiy; 
  ijtimoiy-tashkiliy. 
Tovarning sifatini bir nechta ko'rsatkichlar bilan ifodalash mumkin: 

 
Tovarning sifati 

 
Tovarning ishlab chiqarish sifati 

 
Tovardan foydalanish sifati 
Tovar raqobatbardoshligini baholash tadbirlari o'z ichiga quyidagi bosqichlarni oladi: 
1. 
Bozorning tahlili va eng yaxshi raqobatbardosh tovar-namunani tanlash; 
2. 
Tovarlarni qiyoslash o'lchamlarini aniqlash; 
3. 
Raqobatbardoshlikning integral ko'rsatkichini hisoblash. 
Amaliyotda raqobatbardoshlik darajasini baholashda quyidagi miqdoriy ko'rsatkichlar  qo'llaniladi: 
 
Yakka  ko'rsatkich - alohida ko'rsatkichlarning foizlardagi nisbati. 

---

 
80 
 
 
Guruhiy ko'rsatkich - o'xshash ko'rsatkichlarni umumlashtirish. 
 
Integral ko'rsatkich - texnik va iqtisodiy ko'rsatkichlarning nisbati. 
Tovar raqobatbardoshligini baholashda asosan 2 uslubni qo'llaydilar: 

 
Differentsial uslub 

 
Kompleks uslub 
Differentsial uslub asosida yakka ko'rsatkichlarning nisbati orqali tekshirilayotgan tovarning tovar-
namunadan  ustunligi  yoki  kamchiliklari  aniqlanadi.  Kompleks  uslub  guruhiy  va  integral 
ko'rsatkichlar orqali raqobatbardoshlikni baholaydi.