Marketing tadqiqotlari

Respublika iqtisodiyotini modernizatsiyalash sharoitida marketing tadqiqotlarining tutgan o‘rni va ahamiyati

Marketing faoliyatining oqibat natijasi milliy iqtisodiyotning barcha tarmoqlarini, yuridik va jismoniy shaxslarni va umuman, xar qanday, xar bir xaridorni barcha turdagi tovarlar bilan to‘liq va ratsional ravishda bozor orqali ta’minlab turishlariga erishishdir. Bu ishlarning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi marketingning tashkil etilishi darajasi bilan umuiqtisodiy rivojlanish darajasi o‘rtasidagi bog‘lanishdan, ularning o‘zaro asoslanganligidan kelib chiqadi. Iste’molchi –xaridorlar jamiyatda ishlab chiqarilgan tovarlar va resurslarning barcha turlarini xarid qilishlari mumkin. Binobarin, ijtimoiy mahsulotning umumiy xajmi, shu jumladan, ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish marketingning asosiy, aniqlovchi omili hisoblanadi.

Yuqorida ta’kidlanganidek, marketing tadqiqotlari bozor jarayonlari va hodisalari xaqida axborot to‘plash va qayta ishlash, shuningdek, izlab topish va saqlashdan iborat. U to‘plangan materiallarni sistematik tahlil qilish, amaliyotga to‘g‘ri keladigan nazariy jihatdan asoslangan xulosalar olish va nihoyat, kelajakdagi rivojlanish bashoratini o‘z ichiga oladi. Marketing tadqiqoti jarayonida raqobat sharoitlarida marketing qarorlari qabul qilish uchun axborot-tahliliy asoslar yaratiladi. Marketing firma faoliyatini, uning ichki va tashqi muhit elementlarini, kommunikatsiya kanallar tizimini bog‘laydi.

Marketing tadqiqoti firma va uning faoliyatini tashqi muhit bilan bog‘laydigan kommunikatsiya kanalini ifodalaydi.

Marketing bozor manfaatlariga yo‘naltiriladi, u iste’molchilarning xohish- istaklari ustuvorligidan kelib chiqadi. Boshqaruv funksiyalarini bajarish uchun yetarlicha bilim zarur. Ushbu bilimda, xaridorlar talabi va motivatsiyasi xaqida, tovar

bozorining salohiyati xaqida tasavvurga ega bo‘lish lozim. Har bir firma tovar resurslari hajmi, strukturasi, dinamikasi, sotuv hajmi va hokazolar xaqida ma’lumotlarga ehtiyoj sezadi. Bozor yuzaga kelgan vaziyatni baholash, bozorda iste’molchilarning xohish-istaklari va imkoniyatlarini, kuchlarni, raqobatchilarning rejalari va harakatlarini joylashtirishga ehtiyoj sezadi. Bozor mexanizmining faoliyat ko‘rsatish qonuniyatlari va tendensiyalarini aniqlamasdan turib, bozor jarayonlarini tartibga solish va bozor mexanizmi harakatlariga moslashtirishni tasavvur qilish qiyin. Mohirona marketing tadqiqotlari, bozorni va uning rivojlanish qonuniyatlarini bilish tijorat tavakkalchilik darajasini pasaytiradi.

Bozorning tomir urishini his qilib turish – marketing tadqiqotining shiori. Marketing tadqiqotlarida asosan bozorning holati va tendensiyasini baholash,

haridorlar va ularning talablarini tadqiq etish, mol-etkazib beruvchilar va vositachilar faoliyatini tahlil qilish, raqobatchilar va ularning marketing strategiyasini, tovar turlari va assortimentini, narx tashkil topishi va narx strategiyasini ishlab chiqish, mahsulotni sotish kanallarini o‘rgangan holda marketing tadqiqotlarini tashkil etish.

Xulosa qilib aytganda, tadqiqotlarning natijalari olinganidan keyin va korxona ularni marketing konsepsiyasini asoslash uchun qabul qilingandan so‘ng tovarni sinovli sotishni tashkil qilish boshlanadi. Bu jarayonning asosiy vazifasi, korxonaning bozordagi samarali o‘rnini aniqlovchi o‘ziga xos omillarni o‘rganishdir.

Bizning fikrimizcha iqtisodiyot tarmog‘idagi barcha korxonalar faoliyatini rivojlanishi uchun doimiy tarzda marketing tadqiqotlarini samarali tashkil etish va ishlab chiqarish yoki xizmatlar ko‘rsatishda tatbiq etish maqsadga muvofiqdir.

2.