Marketing tadqiqotlari

Marketing tadqiqotining kompleksli modeli

Bozorni modellashtirish marketing tadqiqotining asosiy bozor qonuniyatlarini aniqlashga imkon beradigan muhim bosqichini ifodalaydi. Marketing tadqiqoti modeli – tovar bozorining holati, rivojlanishi va o‘zaro aloqalarini tavsiflaydigan

hodisa-jarayonlarni sifat yoki son jihatidan o‘xshatish hisoblanadi. Model grafik shaklida, tengliklar va tengsizliklar matematik yoki statistik tizimi ko‘rinishida, shuningdek, tavsifiy shaklda aks ettirilishi mumkin. Marketing tadqiqoti modeli quyidagi savollarga javob beradigan tadqiqotning uch pog‘onasini o‘z ichiga oladi:

• 
  birinchi pog‘onada – nima o‘rganiladi, tadqiqot qanday talablarga javob beradi, nimaga o‘rganiladi va kim o‘rganadi;
  
• 
  ikkinchi pog‘onada – tadqiqot qanday vazifalarni hal etadi, qaysi usullardan foydalaniladi;
  
• 
  uchinchi pog‘onada – qanday xulosalar olinishi mumkin.
  

Ushbu savollardan kelib chiqib, marketing tadqiqotlari tipologiyasina murojaat qilinadi (2.1 – rasm).

Modellar tizimida belgilangan ijtimoiy-iqtisodiy ob’ekt, jarayon yoki hodisani tavsiflaydigan matematik munosabatlar tizimini ifodalaydigan bozor faoliyatining statistik va ekonometrik modellari muhim o‘rin egallaydi. Marketing tadqiqotlarida o‘rganilayotan ob’ektning faoliyat ko‘rsatish jarayonlarini takror ishlab chiqaradigan o‘hshatish modellari ancha keng qo‘llanadi. Shuningdek, chiziqli dasturlash modellari, xususan, transport vazifalarini hal qilishda foydalaniladi.