Marketing tadqiqotlari

11.1-jadval Internet tarmog‘ida marketing tadqiqotlarida statistik tahlilni amalga

oshirishda qilinadigan ishlar

Qilinadigan ishlarning nomi	Qilinadigan ishlarning mazmuni
Guruhlashtirish	Tipologik guruhlash
	Tarkibiy guruhlash
	Tahliliy guruhlash
Mutlaq miqdorlar	Og‘irligi
	Maydoni
	Hajmi
	Vaqt o‘lchovi
	Uzunligi kabilar
Nisbiy miqdorlar	Turli koeffitsiyentlarda, foizda, promeilleda, prodetsimelleda ifodalanadi
	Rejaning bajarilishi
	O‘zgarish su’ati (dinamikasi)
	Tarkibiy ko‘rsatkichlar
O‘rtacha miqdorlar	O‘rtacha arifmetik
	O‘rtacha garmonik
	O‘rtacha xronologik
	O‘rtacha kvadratik
	O‘rtacha geometrik
Moda	To‘plamda eng katta songa yoki salmoqqa ega bo‘lgan ko‘rsatkich
Mediana	To‘plamningteng ikkiga bo‘ladigan ko‘rsatkichi
Variatsiya	To‘plam birliklari o‘rtasidagi tafovut (farqlanish),

	o‘zgaruvchanlik
Variatsiya kengligi	Belgining eng katta va eng kichik darajalari o‘rtasidagi farq
Dispersiya	Alohida miqdorlar bilan ularning o‘rtacha miqdori o‘rtasidagi farqlar kvadratining to‘plamdagi birliklar soni yig‘indisiga bo‘lgan nisbat natijasi
O‘rtacha kvadratik tafovut	Dispersiyani kvadrat ildizdan chiqarish natijasida o‘zgaruvchanlik-ning haqiqiy darajasi aniqlanadi

Magistrlar statistika fanini bakalavr bosqichida o‘rgangan. Aynan shu o‘rgangan statistik usullar marketing tadqiqotlarida qo‘llaniladi. Shuning uchun ularni mustaqil ravishda har bir magistr yana bir bor takrorlab chiqadi. Va ularning marketing tadqiqotlarida qanday qo‘llash mumkinligiga ahamiyat beradi.

Internetda axborotlarni to‘plash va marketing tadqiqotlarini o‘tkazish turlaridan foydalanish tariqasida axborotlar manbai va reusrslaridan foydalaniladi.

Resurslarni qamrab olish to‘liqligi bilan bir qatorda o‘tkazilayotgan qidiruv sifati topilgan axborotning ishonchlilik darajasiga ham bog‘liq bo‘ladi. Axborotning ishonchlilik darajasini nazorat qilish ma’lumotni topish va muqobil axborot manbalari bilan solishtirish, uning boshqa manbalar tomonidan foydalanish tezligini aniqlash, hujjat va u joylashgan sayt maqomini aniqlash kabi turli usullar bilan amalga oshirilishi mumkin.

3. Internetda tadqiqotlar turlari va ularni tasniflanishi

Tarmoq axborot resurslari. Tashkil qilish va axborotni saqlash usullari bo‘yicha Internet manbalarini quyidagi toifalarga taqsimlash mumkin:

• 
  fayl serverlari ma’lumotlar saqlashning an’anaviy usuli bo‘lib, disk xotirasining ma’lum bir qismi Internet orqali ulanish uchun ochiq bo‘lgan kompyuterlarni ifodalaydi. Bunday serverda ma’lumotga ulanish FTP - fayl uzatish protokolini qo‘llab-quvvatlovchi maxsus dasturlar yordamida amalga oshiriladi. Mazkur protokol umumiy holatda avtorizatsiya, ya’ni foydalanuvchi identifikatsiyasini talab qiladi va barcha standart brauzerlar tomonidan qo‘llab- quvvatlanadi;
  
• 
  web-saytlar bugungi kunda Tarmoqdagi axborot resurslarining eng asosiy va eng tarqalgan turi hisoblanadi. Sayt grafik, ovoz, matn, videotasvir kabi turli ko‘rinishdagi axborotlarni taqdim etishi mumkin;
  
• 
  telekonferensiyalar qoidaga ko‘ra norasmiy xarakterga ega bo‘lgan zarur axborotlar manbai bo‘lishi mumkin. Telekonferensiya Internetga ulanish imkoniga ega bo‘lgan shaxslarning biron-bir masalani muhokama qilish yoki axborot tarqatish uchun mo‘ljallangan muloqot usulini ifodalaydi;
  
• 
  ma’lumotlar to‘plamlari turli mavzudagi axborotdan iborat bo‘lishi mumkin: nashrlar, ma’lumotnoma axboroti va b. Ma’lumotlar to‘plamlariga standart brauzerlar orqali ulanish usuli eng tarqalgan, chunki u axborot iste’molchilari muloqot doirasi maksimal darajada keng bo‘lishini ta’minlay oladi. Ma’lumotlar to‘plamlaridan bevosita axborot chiqarib olish bilan bir qatorda foydalanuvchi so‘rovlarini bajarish jarayonida web-sahifa dinamik qurilishi keng qo‘llanadi.
  

Sanab o‘tilgan barcha manbalarni bir qator belgilar bo‘yicha tasniflash mumkin:

• 
  til bo‘yicha - tarixiy-geografik sabablar tufayli Internetda eng tarqalgan til ingliz tili hisoblanadi, biroq Tarmoqda dunyodagi asosiy tillarning deyarli barchasidan foydalanilib, tadqiqot kompaniyalarining qayd etishicha, ularning ulushi yil sayin o‘sib bormoqda. Ko‘pincha bitta saytni bir nechta tilda taqdim etish hollari uchramoqda;
  
• 
  geografik belgilar bo‘yicha, odatda axborot resurslarining o‘z maqsadli muloqot doirasi mavjud bo‘lib, uning joylashgan o‘rni ko‘pincha biron-bir geografik mintaqa bilan bog‘lanishi mumkin. Aytib o‘tish kerakki, hududiy taqsimot resursga ulanish imkoniyatlariga ta’sir ko‘rsatmaydi, Tarmoqqa dunyoning istalgan nuqtasidan bir xil ulanish mumkin;
  
• 
  taqdim etilayotgan axborot turi va xarakteri bo‘yicha (yangiliklar, reklama axboroti, tematik axborot, ma’lumotnoma axboroti), bu amaliy nuqtai nazardan taqdim etilayotgan axborotni turi va xarakteri bo‘yicha taqsimlashning eng muhim shakli hisoblanadi, chunki oxir-oqibatda aynan axborot bilan ta’minlanganlik manbani tanlab olishda hal qiluvchi ahamiyatga ega bo‘ladi. Shu bilan bir paytda
  

aynan shu jihat taqdim etilayotgan axborotlarning bir xil emasligi sababli eng qiyin ifodalanuvchi bo‘lishi mumkin. Masalan, bitta web-saytning o‘zi turli ko‘rinishdagi axborotlarga ega bo‘lishi mumkin. Shu sababdan keltirilgan guruhlarga taqsimlash shartli hisoblanadi.