Markaziy osiyoda onlayn

(Qozog'iston Respublikasi Jinoyat kodeksining 

256- va 174-moddalari) so'nggi yillarda 

ishlarning soni sezilarli darajada oshdi, ammo 

bu amalda vaziyatga sezilarli darajada tasir 

qilmayapti. Ekspertizada siyosatshunoslar 

ishtirok etmoqda, aslida esa tilshunoslar va 

filologlarning bahosi zarur.

Agar biz jurnalistikaning axloqiy me'yorlaridan 

kelib chiqsak va ularga rioya qilsak, yangiliklarimiz 

qiziq bo'lmay qoladi, ular qog'ozbozlikka aylanadi. 

Shuning uchun, ma'ruzachining nutqida adovatni 

ifodalovchi axborot ishlatilgan holatlarda, biz 

o'zimizdan materialni nashr etish kerakmi yoki 

yo'qmi deb so'raymiz va oxirida: "Efirga uzatish 

kerak", deymiz.

---

 Respondentlarning katta qismi ommaviy 

axborot vositalarida biron bir taqdim 

etilgan gender tafovut va stereotiplarni 

payqamaydilar. Mutaxassislarning 

ta'kidlashicha, ommaviy axborot 

vositalarida an'anaviy, oilaviy va ijtimoiy 

turmush tarzi nuqtai nazaridan yoki salbiy 

voqealarni yoritishda provokatsion sarlavha 

va matnlarni o'z ichiga olgan materiallar 

chop etilmoqda. Ko'pincha yangiliklar va 

maqolalarda ayollarga nisbatan gender 

masalalariga sezgirlik e’tiborsiz qoldiriladi. 

Buning asosiy sababi sifatida ekspertlar 

gender tafovut va stereotiplar konsepsiyasi 

to'g'risida bilimlarning yetishmasligini 

ko'rsatadilar.

Shunday qilib, so'rov natijalariga e'tibor 

qaratadigan bo'lsak, hech qanday 

markerlarni, ya’ni ayollarga nisbatan 

noto'g'ri qarashlarni va stereotiplarni 

sezmaydigan respondentlarning eng 

yuqori foizi O’zbekistonda 35% ni tashkil 

qiladi. Tojikistonda bu ko'rsatkich 25% ni, 

Qozog'istonda 21% ni, eng past ko'rsatkich 

Qirg'izistonda 18% ni tashkil etadi (23-jadval).

Hech qanday gender markerlarni sezmay-

diganlar erkaklar va ayollar o'rtasida qiziqarli 

farqlar mavjud. Masalan, Qozog'istonda 

yangiliklardagi gender bilan bog’liq xato 

tushuncha va stereotiplarni sezmaydigan 

ayollar va erkaklar nisbati bir xil - erkaklar 

22% va ayollar 21%. O'zbekistonda gender 

belgilarini sezmaydigan erkaklarning ulushi 

ayollarnikiga qaraganda bir oz yuqori - 

32% ga 37%. Qirg'iziston va Tojikistonda 

bu borada erkaklar ulushi ayollarnikiga 

qaraganda o'rtacha 10% ga ko'p.

Ma'lum bo'lishicha, ayollar gender belgilarini 

yangiliklarda ko'proq ko'ra oladilar, juda ko'p 

bo’lmasa ham, ammo bu tendensiya barcha 

mamlakatlarda mavjud. Ayollar erkaklarga 

qaraganda ayollar huquqlariga oid 

yangiliklarga ko'proq ahamiyat berishadi.