Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi



Download 6,5 Mb.
Pdf ko'rish
bet84/136
Sana20.10.2022
Hajmi6,5 Mb.
#854415
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   136
Bog'liq
Doniyorov A,X, Markaziy osiyo xalqlari etnologiyasi

Xalq ijodiyoti
Qirg‘iz xalqi o ‘z tarixi davomida ajdodlardan 
avlodlarga o ‘tib kelayotgan xalq ijodiyoti va madaniyati bilan bog‘liq
171


bo ‘lgan xazinani bugungi kungacha saqlab kelm oqda. Q irg‘iz xalq 
og‘zaki ijodiyoti xalqning ko‘p asrlik yorqin tarixiy taqdiri va 
madaniyati, tabiatan shoirona qarashlari, ozodlikka intiluvchi va 
mardlik kabi xislatlarini ifodalagan.
Xalq ijodiyoti orqali qirg‘iz xalqining qahram onliklari va go ‘zal 
romantik kechinmalari yoritib berilgan. Chunonchi, “M anas” dostoni 
qirg‘iz xalqining durru gavharidir. “M anas” misoli bir epik asar 
b o ‘lib, 
dastlab 
XLX-asming 
50-yillarida 
C ho‘qon 
Valixonov 
tomonidan yozib olingan, lekin rus tiliga faqat 1904-yilda tarjim a 
qilinib, nashr etilgan. “M anas”ning qisqartirilgan varianti akadem ik V. 
V. Radiov tom onidan nemis tilida chop etilgan.
“ Manas” xalq orasida yuksak poetik esdalik sifatida nafaqat xotira 
tufayli, shu bilan birga xalq orasida m ashhur b o ig an lig i sababli ham 
hozirgi vaqtgacha saqlanib qolgan. “M anas” eposi qirg‘iz folklorining 
barcha janrlarini o ‘z ichiga qamrab olgan, ya'ni afsona, qo ‘shiq, ertak, 
aytishuv va m asallardan iborat edi. “M anas”ning xalq ichida keng 
tarqalishida irchi (bip4bi)laming roli katta b o iib , ular dostonni 
mashhur bo‘limlarini aytib, keng tarqatgan.
“Manas”da asosiy 9 ta qo‘shiqlar uziviyligi ko ‘rish mumkin: 
Manasning tug‘ilishi va bolalik yillari, Manasni xon sifatida tanilishi, 
Manasni Q oshg‘ar xonligiga qarshi birinchi yurishi, m intaqa 
hududlariga yurishidan iborat. Doston Xitoy poytaxti (Beypin)ga 
yurish va Talas vodiysida M anasning o ‘limi bilan yakunlanadi.
Manasning qimmati shundaki, unda tarixiy, etnologik, geografik 
va boshqa ma'lumotlami o ‘z ichiga olganligi sababli qirg‘iz xalqi 
hayotining qomusi deb ham atash mumkin. Dostonda ju d a katta 
ijtimoiy-maishiy hayotga doir ma’lumotlar: to ‘ylam ing tavsifi, dafn 
marosimlari, xalq o‘yinlari va mashg‘ulotlari o ‘rin olgan. Shu boisdan 
ham “Manas” qirg‘iz xalqining tarixi va etnografiyasiga oid bebaho 
manbadir. Qolaversa, ushbu doston o ‘ziga xosligi bois dunyodagi eng 
uzun epos sifatida Ginnesning “Rekordlar kitobi” va 2013-yil 
YUNESKOning nomoddiy madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilgan.

Download 6,5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   80   81   82   83   84   85   86   87   ...   136




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish