Maqsad va vazifalari. Kurs ishining maqsadi O`zbekiston yer fondini keng qamrovli kompleks o`rganis hdan iborat. Kurs ishining vazifasi esa O`zbekiston yer fondinidan unumli foydalaninsh to`g`risida takliflar tayyorlashdan iborat

SFK=; yoki x100;
Bunda: SFK-suvdan foydalanish koeffisienti yoki foizi;
SM-haqiqatda sug’orilgan maydon, ga;
SMM-sug’orilishi mumkin bo’lgan maydoni,ga.
Yer fondlaridan foydalanishni ifodalovchi ko’rsatkichlar ikki guruhdan iborat

1. gurux – yerdan foydalanishning darajasini ifodalovchi ko’rsatkichlar

   
   

2. gurux – yerdan foydalanish iqtisodiy samaradorligi
1. Guruxga quyidagilar kiradi:
a) yerlarning tarkibi. Jami yer maydonida qishloq xo’jaligi yerlarining salmog’i. Bu ko’rsatkich mavjud yerlarning qayta qismi qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishiga yaroqli ekanligini bildiradi.
b) qishloq xo’jaligi yerlarining tarkibi. Bu ko’rsatkich qishloq xo’jaligiga yaroqli yerlarning tarkibini ko’rsatadi. Qishloq xo’jaligi yaroqli yerlarining tarkibiga haydaladigan yerlar, ayniqsa sug’oriladigan yerlarning salmog’i muhimdir. Chunki sug’oriladigan yerlarning hosildorligi lalmikor yerlarga nisbatan yuqori bo’ladi.
v) yerdan necha marta foydalanilganligi. Masalan, ayrim xo’jaliklarda maydonlardan bir yilda ikki marta foydalanadilar, hatto uch marta foydalanganlar ham bo’ladi.
2 gurux – yerdan foydalanishning iqtisodiy samaradorligi.
Bundagi ko’rsatkich har bir gektar yerdan olinadigan yalpi mahsulot bilan va har bir gektar yrdan olinadigan foyda bilan aniqlanadi.
Ekinlarning hosildorligi ham yerdan qanchalik samarali foydalanganligini bildiradi.
O’z-o’zidan ma’lumki yerdan ajratmagan holda suv resurslardan foydalanish ayniqsa tejamkorlik bilan foydalanish qishloq xo’jaligida yetishtirilayotgan mahsulotlarning xarajatlarini kamaytirishga va rentabellik yuqori bo’lishiga olib keluvchi omildir. Shu sababli bir metr kub suv hisobga olingan mahsulot miqdori suvdan foydalanishning samaradorligini bildiradi. bu ko’rsatkich natura va qiymat holida hisoblanadi.
3. Yerdan foydalanish darajasi va samaradorligini oshirish yo’llari

Yerdan va suvdan samarali foydalanish nafaqat Hozirgi kunning hatto kelajakda xam talab qilinadigan dolzarb va zarurat masaladir.
Yer va suvdan foydalanish darajasini va samaradorligini oshirish yo’llari quyidagi yo’nalishlarda amalga oshiriladi.
a) qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishini yer va suv resurslarining tatibidan va imkoniyatidan kelib chiqqan holda joylashtirish zarur.
Albatta, mamlakatning oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash, mavjud resurslardan yaxshi foydalanilgan holda bozor talab qiladigan mahsulotlarni ishlab chiqarish va aholiningi ehtiyojini inobatga olish kyerak. Lekin shunday bo’lganda, yer va suv resurslarining holatini hisobga olmasdan ishlab chiqarishni tashkil etish salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Masalan, kuchli sho’r bosgan yerlarga kuzgi don ekinlarini joylashtirsak samaradorlikni pasaytiradi. Hozirda O’zbekistondagi jami sug’oriladigan yerlarning 47.8% sho’rlanmagan, 30.8% kam sho’rlangan, 17.2 % o’rtacha sho’rlangan va 4.2% kuchli sho’rlangan yerlardir.
Respublikamizdagi qishloq xo’jalik yerlarinig meliorativ holati bo’yicha ularning 38% yaxshi, 53.4% qoniqarli va 8.2% qoniqarsiz ya’ni meliorativ holati yomon yerlardir.