Маoлумотнома

17.3 Bayramlar o’tkazish tajribasidan va bayram dasturi.

Kommunistik tuzim davriga kelib ayrim diniy, bayramlar, bir kishi amaldor yoki yurt kattasi o’z mablag’idan o’tkazadigan bayramlar chegaralangan, lekin, jismoniy tarbiya, sport bayramlari reja asosida tizimli o’tkazilgan. Har bir viloyat o’zining sport qo’mitasi tashabbusi, uni yillik rejasi asosida Spartakiadalar, chempionatlar, Respublika, mamlakat doirasida musobaqalarga eotibor kuchli bo’lgan.

Bunday sport bayramlarining eng salmoqlisi sobiq Ittifoq halqlari spartakiadasi hisoblangan va bu spartakiada Olimpiada dasturiga kiritilgan barcha sport turlarini o’z dasturida takrorlagan. Har ikki yilda o’tkaziladigan bu sport forumi o’zining salmog’i bilan ajralib turgan va unga tayyorgarlik, uni g’olibi yoki sovrindori bo’lish nufuzli sanalgan.

Qolaversa, mamlakat chempionatlari, mamlakat birinchiliklarida g’oliblarni aniqlash kichik maktab yoshidan boshlab, 60 yoshgacha bo’lgan kattalar orasida o’tkazilgan. O’quvchi yoshlar spartakiadasi, kasb - hunar bilim yurtlari, oliy o’quv yurtlari talabalari spartakiadasi, mahkamalar, zavod va fabrikalarining, kolxoz va sovxoz ishchi xodimlari spartakiadalari tizimli o’tkazilgan va bayramga aylantirilgan.

Mustaqilligimiz davrida sport bayramlari o’z o’rni, o’z mavqesiga ega bo’lib, u tizimga solindi. Halq sayllari, bayramlari (Reja asosida, rejasiz) ni o’tkazilib kelinayotganligiga guvohmiz.

Hozirgi kunda anoanaga kirgan «Respublika Milliy halq o’yinlari festivali» (1991, Forish), milliy sport va halq o’yinlarining birinchi Olimpiadasi (1994), Halq Milliy o’yinlari festivali (1998, Termiz), To’maris festivali (1999), Alpomish va milliy halq o’yinlari respublika festivali (2000, Farg’ona) mazmuni va tarkibi bo’yicha sport musobaqalari, kuch sinashuvlar tarzida tashkillanayotganligi bulajak mutaxasisdan Sport bayramlariga oid bilimlarni talab qiladi.

Jismoniy tarbiya, jismoniy madaniyat va sport ishlari, aktiv dam olish, sog’lom turmush tarzi, jismoniy tayyorgarlik, harbiy tayyorgarlik va boshqalarning asosiy ko’rigi hisoblangan yoki qayd qilingan ishlarning sarhisobini namoyon qilish niyatida o’tkaziladigan bu bayramlar jamiyatni mavqei, millatni qadriyatlarini asrash avaylash, avloddan avlodga o’tkazish vositasi sifatida o’zining tarbiyaviy, maonaviy- maorifiy o’rniga ega va millat ravnaqi uchun xizmat kiladi.

Masalan, mustaqilligimizdan so’ngi o’tkazilayotgan «Mustaqillik kuni» misolida tahlil qiladigan bo’lsak, bu bayram mamlakatimizda xizmat qilayotgan ko’plab chet el ishbilarmonlari, chet el elchixonalari, ko’plab mehmonxonalarni samimiy maqtovlariga sabab bo’lmoqda. Bunday masshtabdagi bag’ri keng millat qalbiga sig’ishi, joy olishi mumkinligini xar yili shu bayramni ko’rish uchun maxsus mehmon sifatida taklif qilingan va ayniqsa taklif qilinmay o’zlari bayramni ko’rish uchun kelgan mehmonlar taokidlamoqdalar. Bayramni qatnashchilari soni, ularni bayram sahnasida kiyiladigan kiyimidan tortib, sahnani yoritib beruvchilar, okustika, (ovoz), sinxronlik, har bir viloyat, millat, elatni sahnada 5-6 minutli vaqt davomida ko’rinishi uchun sarflanadigan mehnat, sarmoya, ayniqsa bayram dasturi va uni o’tkazish stsenariysi alohida fan, bilimlar zahirasi ekanligi fikrimizga dalildir.

Bayram dasturiga o’quvchilarni ommaviy musobaqalarini kiritish maqsadga to’g’ri kelmaydi, chunki bu vaqtni bexuda sarf bo’lishiga olib keladi. Bayramlar maktabda 1,5-2 soatdan oshmasligi kerak.