Маoлумотнома

Малакани ривожлантирмайдиган, уни кўникмага айлан-шида 
самара бермайдиган ҳаракатларни хато ҳаракатлар деб қараш мавжуд. 
Айрим пайтларда булар ҳақиқатан ҳам хатоҳисобланса, бошқа пайтда хато 
категориясига кейинчалик такомиллашган, такомллаштирилиши лозим 
бўлган ҳаракатларҳам киритилади. Умумий қабул қилинган «хато 
ҳаракатлар» деб аталмиш классификация ҳозирча тузилгани йўқ. Маoлум 
дара-жада кенг тарқалган, амалда кўпроқ қўлланилаётган В.В. Беленович 
томонидан тузилган хатолар классификациясидан ҳозирги кунда кўпроқ 
фойдаланилади. Уларни аҳамиятига кўра хато тушунчаларни классификация 
деб ҳам аташ мақсадга мувофиқ бўлмай, жуфтланган, гуруҳланган, шахсий 
белгисига эга бўлган атамалар тўплами десак ҳам бўлаверади: 
1.ҳаракат фаолиятидаги асосий (брусpяда «подoем разги-бом»ни 
бажаришда қўлни тирсакдан букиб қўйиш) ва умумий асосий бўлмаган 
хатолар (брусpядаги машқларни бажаришда қоматнинг тўғри тута 
билмаслик). 

---

97 
Айримҳолларда ўқитувчилар лозим бўлган натижаларга эришиш 
мақсадида биринчи гуруҳ хатоларни тўғрилайдилар у, умумий характердаги 
хатоларни назардан четда колдирадилар. Умумий характердаги хатолар 
мавжуд бўлса, ўқув материалининг шундай қисми такрорланиши керакки, 
унинг базасида навбатдагисини ўргатиш имконияти юзага келсин. 
2. 
Хусусий ва 
комплексли хатолар.ҳаракат малакасининг 
шаклланишини фазасида хусусий хатолар кам содир бўлади. Агарда бу 
хатолар жуда ҳам қўпол бўлмаса, ўқитиш жараёнида катта тўсиқ бўла 
олмайди. Одатда, комплексли 
ҳаракатларда 
хатолар 
кўпроқ 
кузатилади.ҳаракат фаолиятини юзага келтирган ҳаракат актлари сабаб ва 
оқибат билан узвийликга эга. Шу сабабли хатолар ўзаро шартлашгандек: 
бирининг орқасидан иккинчисини келтириб чиқариши таoлим жараёндаги 
кузатилган ҳодиса.