Mantiqiy Iqtisodiyot

Iqtisodiyotning o'n ikki muhim

elementlari

IQTISODIYOT

IQTISODIYOT

SHAXSLAR, DAVLATLAR, KORXONA VA

SHAXSLAR, DAVLATLAR, KORXONA VA

TASHKILOTLAR TANLOVLARINING TANQIS

TASHKILOTLAR TANLOVLARINING TANQIS

RESURSLARNI TAQSIMLASHGA TA'SIRINI

RESURSLARNI TAQSIMLASHGA TA'SIRINI

O'RGANADI

O'RGANADI

O'n ikki muhim element

1. Rag'batlar

(?)

 ahamiyatga ega: manfaat va xarajatlardagi o'zgarishlar tanlovlarga

kutilganidek ta'sir etadi.

2. Tekin taom degan narsaning o'zi yo'q: tovarlar tanqisligi tufayli biz ularni

tanlashga majburmiz.

3. Qarorlar marjinaldir: resurslardan samarali foydalanish uchun tanlanadigan

imkoniyatning marjinal foydasi uning marjinal xarajatidan yuqori bo'lishi kerak.

4. Savdo iqtisodiy taraqqiyotni rag'batlantiradi.

5. Tranzaksion xarajatlar savdoga to'siqdir.

6. Narxlar xaridor va sotuvchlar tanlovlarini muvozanatga keltiradi.

7. Foyda korxonalarni resurs qiymatini oshiruvchi samarali faoliyatga undaydi,

zararlar esa ularni resurs qiymatini pasaytiruvchi befoyda faoliyatdan cheklaydi.

8. Odamlar boshqalarga qadrli bo'lgan narsalarni yaratish orqali daromad topadi.

1-BOB

---

9

9. Yuqori hayot darajasi shunchaki «ish bilan ta'minlanganlik» tufayli emas, balki

insonlar qadrlagan tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish natijasida vujudga

keladi.

10. Savdo, investitsiya

(?)

, samaradorlik va sog'lom iqtisodiy institutlar iqtisodiy

taraqqiyotning asosiy omillaridir.

11. Bozor narxlarining «ko'rinmas qo'li» xaridor va sotuvchlarni umumiy

farovonlikka eltuvchi faoliyatga yo'llaydi.

12. Faoliyatning uzoq muddatli oqibatlati yoki ikkilamchi ta'sirlari

(?)

 ko'p hollarda

e'tibordan chetda qoladi.

Kirish

Video:

Baxt siri

Hayot tanlovlardan iboratdir. Iqtisodiyot

(?)

 esa rag'batlantirishning ushbu

tanlovlarga va hayot shakliga ta'sirini o'rganadi. Ta'lim, xarajat, investitsiya, ish

faoliyati bo'yicha tanlovlar va boshqa qator shaxsiy qarorlar farovonlik va hayot

sharoitimizga ta'sir ko'rsatadi. Bundan tashqari, saylovchi va fuqaro sifatidagi

tanlovlarimiz qonunlar yoki «o'yin qoidalari»ga ta'sir ko'rsatadi. O'z navbatida ushbu

qoidalarning erkinlik va farovonligimizga ham ulkan ta'siri bor. O'zimiz va jamiyat

uchun oqilona tanlovlarni amalga oshirishda, avvalo inson tanlovlari, ular

harakatlarining asoslari hamda ushbu harakatlarning o'z va boshqalar farovonligiga

qanday ta'sir qilishi to'grisidagi asosiy printsiplarni yaxshi tushunib olishimiz lozim.

Demak, iqtisodiyot insonlarning qaror qabul qilish jarayonini, tanlovlarga ta'sir etuvchi

kuchlar tahlilini hamda ularning jamiyat faoliyatiga ta'sirini o'rganadi.

Iqtisodiy fikrlash usuli asosiy tushunchalarni fikrlash jarayoniga tatbiq etishdan

iboratdir. Keyingi qism iqtisodiyodni o'rganishda, nega ba'zi mamlakatlar rivojlanib,

yuqori daromad darajasiga yetishi, boshqalari esa, aksincha, iqtisodiy turg'unlikka

---

10

uchrab, kambag'al bo'lishi sabablarini tushunishda ahamiyatga ega bo'lgan o'n ikkita

tushunchalarni taqdim etadi. Xarajatlarning asl ma'nosi, narxlarning ahamiyati,

savdoning farovonlikka ta'siri hamda insonlar qadrlaydigan narsalarni ishlab chiqarish

turmush darajasini qo'llab-quvvatlashi to'g'risidagi tushunchalarni o'rganasiz.

Kitobning keyingi qismlarida bu tushunchalar muhim ahamiyatga ega bo'lgan

mavzularni o'rganishga asqotadi.

---

11