Ma’mur qahhorov

falsafa bir jixatdan fan
: u ilm-fan bilan bog‘langan, 
qolaversa, mustaqil fan sifatida muayyan ilmiy – tadqiqotchilik 

---

maqomiga ham ega. U ilmiy bilimlarni generator misoli bir umumiy 
maxrajga keltirib, «Dunyo nima?» degan azaliy savolga ilmiy izox 
berishga intiladi. Shunga ko‘ra, uni «fanlar gultoji», «fanlar shoxi», 
«fanlar fani» deb ulug’lash rasm bo’lgan.
Ayni chog‘da falsafa fizika, matematika, kimyo singari oddiy fan 
emas.Uning asosiy vazifasi ilmiy bilimlarni umumlashtirishdangina 
iborat, deb ham bo‘lmaydi. Falsafaning, falsafiy bilishning ilmiy 
bilishdan ustunligi va o‘ziga xos, betakror alomati ham, extimol 
shundaki, u dunyoni yaxlitlikda idrok etish, anglash vazifalarini hal 
qilish bilan chegaralanmasdan, tafakkurning erkin ijodiy parvozi 
amalga oshadigan soha sifatida bundan-da yuqoriroq ko‘tariladi, 
dunyoning to‘laqonli falsafiy manzarasini kashf etadi. Shu ma’noda 
falsafiy bilish bilan ilmiy bilishni, aynan bir narsa deb, ular o‘rtasidagi 
sifatiy ayirmani ko‘ra bilmaslik amalda falsafani – erkin, ijodiy 
tafakkurga asoslangan bilishni oddiy fan qatoriga tushirib qo’yish, 
uning qadr-qimmatini bir qadar kamsitish bilan barobar. 
Falsafa – ijod, falsafiy bilish – borliqni nafaqat ilmiy bilimlar, balki 
yana intuitsiya, xayol, abstraktsiya kuch-quvvati bilan, keng qamrovli 
nigox bilan ijodkorona bilish ekanligi yana shu bilan tasdiqlanishi 
mumkinki, buyuk alloma-faylasuflarning aksariyati ayni vaqtda ilmiy 
yoki badiy ijodda ham ulkan muvaffaqiyatlarni qo‘lga kiritgan, ulug‘ 
olimu – shoirlar, ixtirochi – kashfiyotchilar, daho ijodkorlarning 
ko‘pchiligi ayni vaqtda atoqli mutafakkirlar bo‘lishgan. 
Shunday qilib, gnoseologiya – falsafiy bilish haqidagi ta’limot.
Bundan buyon uni lo‘nda qilib «bilish» deb yuritamiz. 
II.