Ma’mur qahhorov

Mirzo Abdulqodir Bedil
(1644 - 1721) Xindistonda yashab, ijod 
etgan buyuk turkiy shoir. Uning «Chor unsur», «Irfon» nomli asarlari 
chuqur falsafiy mazmunga ega. Bedil xudoni olamning o‘zida deb 
talqin etuvchi «Vaxdati - mavjud» oqimiga mansub. U tabiatning 
abadiyligini, materiya bilan ruxning birligini tan olgan xolda hamma 
narsaning asosida xudo yotadi, deb hisoblagan. Bedil fikricha, 
moddiy olamning asosi xavodir. U abadiy, o‘zgaruvchan, rangsiz va 
engildir. U yuqori va quyi tomonlarga harakatlanadi. Rux moddiy 
dunyodan tashqarida emas, u tabiatdan kelib chiqadi, xavoning 
o‘zidan tabiiy rux, o‘simliklar ruxi, inson ruxi va xayvoniy rux xosil 
bo‘ladi.Bilish, Bedil fikricha, xis – tuyg’ulardan boshlanadi. Olamni 
to‘g‘ri aks ettirishda tafakkurning roli nixoyatda katta. Jamiyatga 
qarashlarda Bedil inson, davlatning kelib chiqishi, davlatni 
boshqarish, dexqonchilik va uning jamiyat xayotidagi ahamiyati 
xususida fikr yuritadi. Insonlar irqi, dini, millatidan qa’tiy nazar xurmat-
extiromga munosibdirlar deydi. 
XIX asrning ikkinchi yarmida Turkistonni rus chorizmi istilo etdi. 
Mustamlakachilar bilan birga o‘lkaga Evropa va rus madaniyati kiriib 
kela boshladi. Yangi ta’lim-tarbiya muassasalari, jadidchilik harakati 
yo‘zaga keldi.