Ma’mur qahhorov

mafkuraviy funksiyas
i shundaki, u odamni tabiat bilan 
bir qatorda jamiyat taraqqiyotining ustuvor yo‘nalishlarini, 
istiqbollarini oldindan ko‘ra bilishga, ko‘p qutbli murakkab bu 
dunyoda mustaqil yo‘l topishga o‘rgatadi. Globallashuv va 
information tajovuzlar ta’sirida keng tarqalayotgan g‘ayri ilmiy, mistik, 
irratsional, ekletik, aqidaparastlik mafkura va g‘oyalarining
tazyiqlariga bardosh berish uchun odam umuminsoniy ma’naviy 
qadriyatlar tizimiga, sobit ilmiy asoslangan e’tiqodga tayanmog‘i, 
avlodlardan meros falsafiy madaniyatni puxta o‘zlashtirmog‘i lozim 
bo‘ladi. Ayniqsa, jamiyat va davlat rahbarlarining falsafiy madaniyati 
nihoyatda zarurdir. Aflotun bu to‘g‘rida shunday deydi: “Inson zoti, 
davlat lavozimlarini haqqoniy va to‘g‘ri fikrlovchi faylasuflar 
egallamaguncha yoki davlatlardagi xukmdorlar qandaydir ilohiy 
ajrimga ko‘ra, chinakam faylasuflarga aylanmagunlarigacha, 
musibatlardan xalos bo‘la olmaydi”. 
Falsafa insonni mustaqil, erkin fikrlashga o‘rgatadi, fikriy qaramlik va 
mahdudlikka, g‘oyaviy bo‘shliqqa barham beradi, boshqa insonlar 
sha’ni, fikri, g‘oyasini, mafkuraviy plyuralizmni hurmatlashga, turli 
g‘oyalar ichidan saragini-sarakka, puchagini-puchakka ajrata bilish 
malakasini hosil qiladi. 
O‘zbekisonning davlat mustaqilligi barcha sohalarda bo‘lganidek, 
falsafada ham sifat o‘zgarishlari amalga oshirishni taqozo etmoqda. 
Umuminsoniy va milliy, sharqona va islomiy an’analarga qirilgan XXI 
asr o‘zbek milliy falsafasini yaratish dolzarb ilmiy-amaliy vazifaga 
aylandi. 
TAYANCH TUSHUNCHALAR: 
Dunyoqarash, individual va ijtimoiy dunyoqarash, dunyoqarashning 
ijtimoiy-tarixiy tiplari: mifologik, diniy va falsafiy, falsafa fani, falsafa 
fanining predmeti, falsafiy bilimlar tizimi, falsafiy fanlar turkumi, 
falsafaning muammolar doirasi, tarkibiy qismlari, ijtimoiy vazifalari va 
funksiyalari. 

---

TAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR: 
1. E’tiqod va mafkura dunyoqarash tizimida qanday o“rin tutadi? 
2. Falsafiy dunyoqarashning mifologik va diniy dunyoqarashdan 
farqi nimada? 
3. “Falsafa – fanlar fani” degan iborani qanday izoxlaysiz? 
4. Falsafa fanida milliy va umuminsoniy jihatlar qay nisbatda?
5. Falsafa va falsafiy fanlarning o‘zaro aloqadorligi nimada? 
6. Falsafa fanini o‘rganish insonga qanday naf keltiradi? 
ADABIYOTLAR: 
1. Karimov I. A. Yuksak ma’naviyat- yengilmas kuch. – T,
Ma’naviyat, 2008. 
2. Karimov I. A. Donishmand xalqimizning mustahkam irodasiga 
ishonaman. “Fidokor” gazetasi, 2000 yil, 8 iyun. 
3. Karimov I. A. Jamiyatimiz mafkurasi xalqni-xalq, millatni-millat 
qilishga xizmat etsin. – “Tafakkur” jurnali, 1998, 2-son. 
4. Komilov N. Tasavvuf. – Toshkent, 2001. 
5. Falsafa O‘quv qo‘llanma. – Toshkent, 2005. 
6. Falsafa Ma’ruzalar matni. – Toshkent. 2000.
7. Qahhorov M. Falsafa. Ma’ruza matnlari. — Farg‘ona, 2000.