Mamleketlik universiteti jumanov m. A


 Haywanlardin temperatura tasirine beyimlesiwi



Download 15,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet54/306
Sana09.04.2023
Hajmi15,82 Mb.
#926362
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   306
Bog'liq
ekologiya. jumanov m.a

3.5. Haywanlardin temperatura tasirine beyimlesiwi
Ekologiyaliq teoriya boymsha haywanlardin temperaturaga 
liam onm ozgerip tunw m a iykemlesiwi lilken ahmiyetke iye. 
Haywanlardin en joqan darejede ortaliqqa iykemlesiwinin 
progressiv tarepi, bul siit emiziwshi ham quslar siyaqli issi qanh 
organizmlerde termoregulyaciya, yagmy denede har dayim bir 
qiyli temperaturam basqariw processimn boliwi. Sonin ushin da 
quramali duziliske iye bolgan haywanlar denesindegi temperatura 
qorshagan ortaliq temperaturasina baylamsli emes. Haywanlardin 
ozlerine jasaw jerin tanlay biliwi: qum, topiraq ishine kiriwi, jer 
astma, taslar arasma kiriwi (shol haywanlan), kunnin belgili 
waqtmda ayinm haywanlardin aktivligi (jilanlar, tishqanlar, 
porsiqlar), 
quslardm 
uya 
qunw lan, 
jasaw
ortaligmdagi 
temperaturanm ozgeriwine olardm morfologiyaliq iykemlesiwi 
yamasa adaptaciya, haywanlardin qolaysiz sharayattan saqlaniwi 
barismdagi en joqari qasiyetleri esaplanadi.
Haywanlardagi muskul sistemasinm hareketi natiyjesinde 
jiida lilken ishki energiya juzege keledi ham bul issiliq energiyasi 
organizm denesindegi temperaturanm bir qiyli halda bohwina 
sebep boladi.
Temperatura fakton tasirinde haywanlardin ustinde turli 
morfologiyaliq belgiler: tukler, parler, junler, siiyekler payda 
boladi ham sol belgiler turli haywanlardi qorshagan ortaliqtm turli 
ekologiyaliq faktorlarmm unamsiz ham unamli tasirlerden 
saqlaydi. Misali, Arktika ham Orta Aziyamn joqan tawli 
rayonlarmda ushirasatugm nasekomalar ham suwda jasaytugin 
ayirim haywanlar qaramtir renli pigmenttin boliwi sebepli quyash 
nurlann jaqsi ham kop qabillaydi.
Allen 
qagiydasi 
boymsha 
suwiq 
lqlimli 
zonalarda 
ushirasatugm issi qanli haywanlardin quynqlari, ayaqlari, 
qulaqlarmm olshemi kishi bolip, olardm deneleri lilken, jiinleri 
qalm, uzm boladi. Atap aytqanda tundrada ushirasatugm arqa 
tulkisi 

Download 15,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   306




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish