Mamleketlik universiteti jumanov m. A

o kcim in in
arqa boliminde jiida ulken midiya, ustricalar ushiraydi. 
Ayrim, eki qaqpaqli mollyuskalardm awirligi 300 kg ga jetedi. 
Allutika okeanmda fitoplanktonmn 245, Arqa muz okeanmda 
Sols.i 200 plankton suw otlan, 150-200 turge jaqm zooplankton 
wAkillcri ham 150 ge shekem baliq turleri tabilgan. Atlantika 
okcfini turaqli zonasmda zoobentos wakillerinin sam 1500 - 1800 
U'lr litirapinda bolip, olar 1 m jerde 100 - 350 g massa payda etedi.
Dunya okeanmin 200 m terenlikke shekem bolgan 7,6% 
mnydamnda, okeanda tiri organizmler payda etetugm biomassamn 
54% i jamlengen bolsa, terenligi 3 mm metrden artiq bolgan 
75.9% maydanda hammesi bolip - 9,5% biomassa payda boladi.
Tiri zat ham suw ortaligi bir - birine turaqli tasir etip turadi. 
Tcni/, okean, darya ham koller suwlari biologiyaliq almasimp 
turadi. Suwdm biologiyaliq toliq almasmiwma en keminde 2 mln. 
|il 
kerek. Planetamizdagi tiri zat denesinen suw bir neshe mm 
miirte otedi.
16-suwret. Kol - haywanlardm tiykargi jasaw omi
123

---

Suw barqulla harekette bolip, ol agadi, koteriledi yaki 
paseyedi, samal ham temperatura tasirinde suw massasinm 
almasiwi baqlanadi. 
Suwdin bul 
qasiyetleri sol jerdegi 
organizmlerdi kislorod ham aziq penen tamiyinleydi ham 
organizmler suw ortaligmin hareketshenligine iykemlesken (16- 
siiwret). Maselen, plankton organizmler suw massasi ishinde 
bolsa, bentos osimlik ham haywanlar suw tiibindegi tas yaki 
jarhqlarga birikken, jabisqan halda ushiraydi. Bularga jasil suw 
otlan (Cladophora), diatomlar, moxlar (Fontinalis), qonir ham 
qizil suw otlan ham basqalar kiredi.
Haywanlarda suwdin aktiv jagdayina iykemlesken. Maselen, 
tez agar daryalarda ushiraytugm forel baliqlanmn denesi derlik 
domalaq boladi. Daryalarda ushiraytugm omirtqasiz haywanlar 
tiykarman suwdin tubinde jasaydi, olardm denesi jalpaq, 
dorzoventral bagdarga iye boladi. Teniz ham okean jagalannda 
suw tolqinlan tiyip turatugm taslar ham tik jarlarda murtli shayan 
tarizliler, qarm - ayaqli ham bazi bir shayan tarizliler siyaqlilar 
ken ushiraydi.