Mamleketimizde avtomobilsazliqtiń rawajlanıw basqıshlari

Elektron kontaktsiz ót aldırıw sisteması.
Elektron kontaktsiz ót aldırıw sistemasında ót aldırıw svechalari elektrodlarına uzatılıp atırǵan kernewdi úlkenlestiriw múmkinshiligi bar. Bunda jumıs qospanı jalınlatish jaqsılanadı.
Elektron kontaktsiz ót aldırıw sistemasınan paydalanilganda dvigatel janar may resursın tejab isletedi. Bul ót aldırıw sistemasında da joqarı hám tómen kernew shınjırları bar. Joqarı kernew shınjırı joqarıda kórsetilgen ót aldırıw sistemasınkidan parq etpeydi. Tómen kernew shınjırında parıq etedi.
Ayırmashılıǵı sonda, elektron kontaktsiz ót aldırıw sistemasında elektron apparatlar kommutator hám bóliwleytuǵın datchikden (Xoll datchigi) paydalanıladı.

Kontaktsiz ót aldı rish sisteması dúzilisi

1. 
   tómen kernew elektr shınjırı sxeması
   

1 akkumulyatorlar batareyası
2 ót aldırıw gilti kontaktlari
3 tranzistorlı kommutator
4 bólistiriw datchigi (Xoll datchigi)
5 ót aldırıw g'altagi
B) kommutator hám bólistiriw datchigini eletr birigiw sxeması
Xollnıń kontaktlar wazıypasın orınlawshı kontaktsiz datchigi, elektron kommutatorga basqariluvchi impul'slar jiberedi, ol ót aldırıw g'altagini basqaradi. Ót aldırıw g'altagi óz gezeginde tómen kernewli júzimdi joqarı kernewli júzimka aylantıradı hám kerek bolǵan ushqın payda etiwshi 20000 Vol't júzimdi alamız.
Jaqtılandıriw ásbapları

Jaqtılandıriw hám signallar beriw ásbapları tok qarıydarlarına kiredi. Aydawshı avtomobil salonidan kerekli tutastırǵıshnı basqanında, olarǵa 12 Vol't kernewli tok uzatıladı.
Jaqtılandıriw ásbapları aydawshına kúnniń qarańǵı waqtında háreketlanganda kóriwin jaqsılaw ushın kerek. Jaqtılandıriw ásbaplarına tómendegiler kiredi:
avtomobil salonini jaqtılandıriw lampası
nomer belgilerin jaqtılandıriw lampası
fonarlar
júkxanani jaqtılandıriw lampasi mator bólindin jaqtılandıriw lampası
faralar blokı
arqa faralar hám basqalar
Signallar beriw ásbapları járdeminde aydawshı óz avtomobili háreketindegi ózgerisler haqqında basqa aydawshılardı xabarlı etedi. Bular signal beriw ásbapları :
aldı hám arqa búklem kórsetkishleri,
jambaslar daǵı búklem kórsetkishlerin qaytargichlari toqtap qalıw signalı (belgisi) lampaları,
keyin basıp júriw chirog'i lampaları,
dawıslı signal (belgi).

Qadaǵalaw ólshew ásbapları

Hámme qadaǵalaw ólshew ásbapları avtomobil salonida ásbaplar panelinde. Olar avtomobil uzellarini sazlıǵın (yamasa buzılǵanlıǵın ) kórsetedi. Eger qaysı bolıp tabıladı mexanizm buzılǵan bolsa, oǵan uyqas túrdegi qızıl lampasha janadı yamasa ásbaptı strelkası qızıl sektorda toqtaydı.