|
Oziq-ovqat sanoati. Sanoatning bu tarmogi asosan xom ashyoni qayta ishlashga asoslangan. Uning korxonalarida gosht va gosht mahsulotlari, yog-moy, sut va sut mahsulotlari, shakar, non va non mahsulotlari, makaron, meva-sabzavot konservalari, qandolat, choy qadoqlash, uzum va shampan vinosi, spirt, aroq, pivo, chanqoqbosar ichimliklar, tamaki, sovun va boshqa mahsulotlar ishlab chiqaradigan koplab sanoat korxonalari faoliyat korsatmoqda.
2.2. Sanoat tarmog'i tahlili va uni prognozlash.
Yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishi, takomillashishi mamlakatda faoliyat yuritayotgan tarmoqlarga, xususan, sanoat tarmog'iga bog'liq hisoblanadi. Iqtisodiyot takomillashishi, barqarorligini nazorat qilishda prognozlashtirish muhim hisoblanadi. Iqtisodiyotni prognozlashtirishda, butunligicha emas, balki uni tarmoqlarga bo'lib tahlil qilish, prognozlash maqsadga muvofiq. Tarmoqlarni prognozlashda ma'lum prognozlashtirish modellari, usullaridan foydalaniladi. Ulardan eng samaralisi ekonometrik prognozlash modellari hisoblanadi.
Hozirgi paytda iqtisodiyotni o'rganish uchun ishlab chiqilayotgan va foydalanilayotgan makroiqtisodiy modellar orasida ekonometrik modellar muhim o'rin egallaydi. Iqtisodiy hodisalar, qoidaga ko'ra, bir vaqtning o'zida ko'p sonli va umumiy amal qiladigan omillar bilan belgilanadi. Shu munosabat bilan ko'pincha bitta o'zgaruvchining bir nechta izohlovchi o'zgaruvchiga bog'liqligini tadqiq etish vazifasi yuzaga keladi. Bu vazifa ko'p o'lchovli regressiya tahlili yordamida hal etiladi.
Ushbu kurs ishimga ilova sifatida sanoat tarmoqlari yillar bo'yicha ko'rsatkichlarini keltirib o'taman(1.ilova). Bunda 11 yil davomida 2 yillik prognozni ekonometrik modellar orqali amalga oshirish mumkin. Prognozlash uchun sanoatning ma'lum tarmoqlarini tanlab oldim. Bular quyidagilardan iborat:
1. Sanoat (qurilish sohasi bilan birgalikda
2. Qishloq, o'rmon va baliq xo'jaligi.
Bu tarmoqlar ko'rsatkichlarini ekonometrik modellarning regressiya tenglamasi orqali kelasi yillardagi prognozini MS Excel dasturi orqali ishlab chiqdim. Natijalar quyidagilarni tashkil etdi:
Yil
|
YAIM
|
Sanoat (qurilish sohasi bilan birgalikda
|
Qishloq, o'rmon va baliq xo'jaligi
|
2020
|
611518
|
178020
|
172905
|
2021
|
645548
|
190615
|
180863
|
2022
|
681444
|
203140
|
189188
|
2023
|
719382
|
216999
|
197896
|
2024
|
759486
|
231804
|
207005
|
2025
|
801882
|
247620
|
216533
|
Natijalar shuni ko'rsatadiki, kelasi yillar prognozi bo'yicha ham YAIM hamda tarmoq yo'nalishlari bo'yicha o'sish kuzatiladi. Albatta bunda eng optimal yechim qabul qilinadi. Ya'ni bo'ladigan xavf-xatar, o'zgarishlar inobatga olinmaydi.
Xulosa
Xulosa qilib aytganda, Sanoat milliy iqtisodiyotining yetakchi tarmog'i hisoblanadi. Ijtimoiy ishlab chiqarishni rivojlantirishda, aholining
farovonligini oshirishda iming ahamiyati beqiyosdir.
0 zbekiston sanoati juda katta tarixiy yolni bosib otdi va istiqlol yillarida tubdan ozgarib, bozor iqtisodiyoti talablariga mos ravishda rivojlana boshladi. Mustaqillik yillarida respublika uchun mutlaqo yangi
bolgan avtomobilsozlik, matorsozlik va ularga butlovchi qismlar tayyorlaydigan sohalarga, neft va gazni qayta ishlaydigan, farmasevtika, zamonaviy televizor va kompyuterlar ishlab chiqaradigan sanoat tarmoqlariga asos solindi.
Sanoat ishlab chiqarishi ayniqsa keyingi on yil ichida jadal rivojlandi. Oqibat natijada 0 zbekiston dunyoning sanoati rivojlangan mamlakatlari safidan joy oldi. 0 zbekistonda sanoat tarmoqlarini yana ham rivojlantirish uchun barcha imkoniyatlar, yani - juda katta moddiy, mehnat, moliyaviy va intellektual resurslar mavjud. Ulardan oqilona foydalanish asosida respublika sanoatini qudratli sanoatga aylantirish va samaradorlik jihatidan uni yanada yuqori darajaga kotarish mumkin.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO'YXATI:
1. Ahmedov D.Q. va boshqalar. Makroiqtisodiyot. – T.: Adabiyot
jamg'armasi,2004
2. Maxmudov N.M. Iqtisodiy o'sish modellari va ulardan makroiqtisodiy
tahlilda foydalanish yo'llari // Iqtisod va moliya. – T.: 2016. №3.
3.. Nabiyev X., Nabixo'jayev A.A. Milliy hisoblar tizimi. O'kuv qo'llanma. –T.:
1998.
4. Soatov N.M. Statistika. Darslik. –T.: Abu Ali Ibn Sino, 2003.
5. Xodiyev B.Yu., Shodmonov Sh.Sh Iqtisodiyot nazariyasi. Darslik. -T.:
«Barkamol avlod media». 2017.
6. Gulyamov S.S. Mejotraslevыye modeli ekonomiki. Monografiya. –T.: Nauka i
texnologiya. 1999.
7. Abdullayev Yo.A. Makroiqtisodiy statistika. –T.: Mehnat, 1998.
Foydalanilgan ijtimoiy tarmoqlar:
1. E-stat.uz
2. Google.com
3. Wikipedia
4. Fayllar.org
Do'stlaringiz bilan baham: |
