|
Elektron xomuza hosil qiluvchi shoda ko'tarish karetkalari
2.38-rasmda Toyota to'quv dastgohiga o'rnatilgan E-XXKM keltirilgan.
Tavsifi:
qo'llanishi- mokisiz to'quv dastgohlarida.
tezligi yuqori.
boshqa karetkalarga nisbatan qimmat.
har bir shodani ko'tarib-tushirish uchun individual servomotor o'rnatilgan.
shodalarni harakat yo'li, o'rta xolat vaqti va miqdori mikroprotsessor orqali boshqariladi.
perfokartasiz.
2.38-rasm. Toyota to'quv dastgohiga o'rnatilgan E-XXKM
Jakkard mashinalari
Tanda va arqoq bo'yicha o'rilish rapporti katta bo'lgan yirik naqshli to'qima- lar ishlab chiqarishda jakkard mashinalaridan foydalaniladi. Jakkard mashi- nalarini shodali xomuza hosil qilish mexanizmlaridan asosiy farqi, ularda nafaqat- gina bir guruh tanda iplari, aksincha har bir tanda ipi individual, ya'ni alohida ko'tarilib-tushiriladi va boshqariladi.
Yirik naqshli to'kimalar jakkard mashinalari yaratilmasdan oldin ham ishlab chiqarilgan. Biroq bunday yirik naqshli to'kimalarni ishlab chiqarish to'kuv dastgohida juda murakkab kechgan. Har bir to'kuv dastgohida -6ta ishchi ishlab, ular kanvoy qog'ozidagi rasm bo'yicha kerakli arkat shnurlarini ko'tarishgan. Har biri 400-500 arkat shnuriga xizmat qilgan.
Jakkard mashinalari 1805- yili Frantsiyalik to'quvchi Jozef Mari Jakkard (Joseph Marie Jacquard,1752-1834) tomonidan ixtiro etilganligi uchun uning nomi bilan yuritiladi.
Jakkard mashinasini ixtiro qilinishi to'quvchilik sohasidagi katta evoly- utsion yutuq bo'lib, nafaqat mahsulot ishlab chiqarish unumdorligini ortishi bilan balki har bir dastgohdan 4-5 ta ishchini ozod etilishi bian ham katta iqtisodiy sa- mara bergan.
Jakkard mashinalari tuzilishi bo'yicha ko'p qismlardan iborat va ancha mu- rakkab bo'lganligi uchun kulachokli xomuza hosil qilish mexanizmi (XXKM) va shoda ko'tarish karetkalariga (SHSHK) nisbatan qimmat, to'qima yuzasidagi xatoliklar bo'lish ehtimoli esa ko'proq bo'ladi.
Jakkard mashinalari yordamida dasturxonlar, gobelenlar, gilamlar, ki- yimbop va mebelbop to'qimalar, ajurli choyshablar, odeyallar, xalqali sochiqlar, har xil rasmli to'kimalar, va boshqa to'qimalar ishlab chiqarish imkoniyati mavjud bo'lib, mashinalarni ushbu to'qimalarni ishlab chiqaruvchi to'kuv dastgohlarga moslab ishlab chiqariladi.
Jakkard mashinalarida tanda iplarini nazorat qilish darajasi juda yuqori bo'lishligi talab etiladi. Bunday talab quyilishiga sabab, har bir tanda ipini individ- ual, yoki to'kima eni bo'yicha o'rilish rapporti ichida bir gurux tanda iplarini bir xil naqsh hosil qilishidadir. Bu esa jakkard mashinasi yordamida murakkab naqshli o'rilishlar olish imkoniyatini beradi, yani to'kima yuzasida har xil rasmlar, port- retlar hosil qilish mumkin (2.39-rasm).
2.39-rasm. Jakkard mashinasida xomuza va naqsh hosil qilish.
Barcha jakkard mashinalari ishlash printsipi bo'yicha 2 turga bo'linadi:
An'anaviy (traditsion) jakkard mashinalari
Noan'anaviy jakkard mashinalari
An'naviy jakkard mashinalari quyidagiga tavsiflanadi:
Mexanik yoki elektronli
Ko'tarish soni buyicha:
bir ko'tarimli
ikki kutarimli
Ignalar orasidagi masofa bo'yicha:
yirik qadamli- 6,82x6,82 mm yoki 5,77x5,11 (Ingliz qadami)
o'rta qadamli - 4,0x4,0 mm
v) mayda qadamli - 3,0x3,0 mm
Hosil qilinayotgan xomuzani turi bo'yicha:
ochiq
yopiq
v) yarim ochiq
Hosil qilinayotgan xomuzani shakli bo'yicha:
to'liq
yuqori yarim to'liq
Noan'anaviy jakkard mashinalari xozirda zamonaviy hisoblanadi, ularni tuzilishi va ishlash printsipi traditsion mashinalardan farq qilib, quyidagi mashi- nalar kiradi:
Staubli firmasining "INIVAL 100"
Kross firmasining "UNISHED" jakkard mashinalari.
Birinchi bor bu yangi turdagi jakkard mashinalrini ITMA-99 ko'rgaz- masida namoyish etilgan. Bu ikki mashinalar umumiy yo'naliy mashina qismlarini kamaytirish va dastgohga jakkard stolisiz o'rnatish. Traditsion jakkard mashi- nalarida jakkard mashinasi to'quv dastgohidan 1,5-3 m yuqoriga maxsus stolga o'rnatiladi. Tanda iplarini esa uzun arkat shnurlari orqali ko'tarib tushiriladi (2.39- rasm). Noan'anaviy jakkard mashinalari esa dastgohga to'g'ridan-to'g'ri o'rnatiladi (2.40-rasm). Bu mashinalarni endigina namuna varianti yaratilgan bo'lsada, ixtiro mualliflarini ta'kidlashicha, yangi avlod jakkard mashinalari va texnologiyasini
rivojlantirish natijasida jakkard to'qimalarini ishlab chiqarish narxini oddiy
to'qimalarni ishlab chiqarish narxiga yaqinlashtirish va tenglashtirishdir. Ma'lumki xozirda jakkard to'qimalarini ishlab chiqarish tannarxi boshq to'qimalarga nisbatan ancha yuqori.
Grosse Unished jakkard mashinasini o'lchami, tanda iplarini individual boshqarish tizimi mashinada gulalarni (galeva) to'g'ridan-to'g'ri mashinaga bog'langanligi sababli mashina dastgohga o'rnatiladi. Bunday o'rnatish hisobiga mashinada arkat shnurlar, magnitlar, ilgaklar, roliklar, prujinalar ishlatilmaydi, yani ulardan foydalanilmaydi, natijada mashinani taxtlashga, tsexda mikroklimat tizimiga bo'lgan xarajatlarni kamayishiga olib kelinadi. Jakkard mashinasi to'g'ri dastgohga o'rnatilishi endilikda assortiment va o'rilish turini o'zgartirishda "Tez almashtirish usuli"dan (Quick Style Change (QSC)) foydalanish imkoniyatini be- radi.
Unished jakkard mashinasi Dornier LWV6/J pnevmatik to'quv dastgohiga o'rnatilib, dastgohda paxta/polister iplaridan g'ilofli to'qima ishlab chiqarishda dastgoh 800 arqoq/min (1136 m/min) tezlik bilan eni 150 sm bo'lgan to'qimani ishlab chiqarishi namoyish etilgan (2.40-rasm).
2.40-rasm. Grosse Unished jakkard mashinasi
Grosse Unished jakkard mashinasi zamonaviy elektron uskunalar bilan ji- hozlangan bo'lib, xomuza hosil qilish printsipi ham yuqori tezlikka moslashgan yangi usulda amalga oshiriladi (2.41-rasm).
2.41-rasm. Unished jakkard mashinasida xomuza hosil qilish printsipi
Do'stlaringiz bilan baham: |
